“โทยามะ” กับการเปลี่ยนแปลงของระบบขนส่งสาธารณะ ที่บอกเลยว่าไม่ธรรมดา

มาญี่ปุ่นคราวนี้ผมมีโปรแกรมขึ้นภูเขาเส้นทางแอลป์ ทาเตยามะ-คุโรเบะ ทำให้ต้องมาแวะพักที่เมืองโทยามะ ก่อนขึ้นเขาในรุ่งเช้าวันถัดไป ทันทีที่ก้าวออกจากสถานีรถไฟมองเห็นสภาพเมือง ระบบขนส่งสาธารณะ สัมผัสได้เลยว่าเมืองนี้ต้องไม่ธรรมดา จึงไม่รอช้าที่จะเดินสำรวจเมืองพร้อมกับหาข้อมูล

เมืองโทยามะ เป็นเมืองที่มีประชากรราว 420,000 คน พื้นที่ประมาณ 1,241 ตารางกิโลเมตร ย้อนไปหลายปีก่อนเมืองโทยามะได้ถดถอยลงจากประชากรที่ลดลงแต่ผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น กายภาพเมืองน่าสนใจน้อยลงขาดพื้นที่ส่วนกลางของเมือง ประชากรในเมืองพึ่งพารถยนต์ส่วนตัวมากเกิน เพิ่มการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซน์และค่าใช้จ่ายในการบริหารเมืองที่สูงขึ้น

เมื่อ Mr.Masashi Mori ได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีเมืองโทยามะ จึงมีแนวคิดในการพัฒนาเมืองในรูปแบบ Compact City เน้นการพัฒนาจากศูนย์กลางเมืองให้มีความพร้อมมากที่สุด โดยเน้นเรื่องของการทำให้เมืองกระชับ ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว ส่งเสริมให้ใช้ระบบขนส่งสาธารณะ จักรยาน และการเดินเท้า เพิ่มพื้นที่สีเขียวในเมือง มีสถานที่สาธารณะให้คนมาใช้พื้นที่ร่วมกัน มีการใช้พื้นที่แบบผสมผสาน โดยหัวใจหลักที่ Mr.Masashi Mori เลือกมาใช้คือการปรับปรุงระบบขนส่งสาธารณะ สร้างเมืองให้มีชีวิตชีวา มีคุณภาพและการส่งเสริมอุตสาหกรรมในท้องถิ่น   

การฟื้นฟูระบบรถไฟฟ้ารางเบา (LRT) ควบคู่ไปกับสิ่งอำนวยความสะดวกของย่านใจกลางเมืองหรือตามเส้นทางคมนาคม โดยระบบรถรางมีการตัดเส้นทางเชื่อมใหม่เรียกว่า Loop Line เพิ่มรอบการเดินรถ ตัวรถรางไฟฟ้าได้รับการออกแบบให้มีระดับต่ำเพียง 30 เซนติเมตร เพื่อให้ผู้สูงอายุและผู้ใช้รถเข็นก้าวขึ้นลงสะดวก การผสมผสานรถรางไฟฟ้าเข้ากับเมืองได้อย่างลงตัวทำให้มีผู้มาใช้งานมากยิ่งขึ้นโดยเฉพาะผู้สูงอายุ เมื่อผู้คนออกมาย่านการค้าจับจ่ายใช้สอยมากขึ้นเศรษฐกิจก็ดีขึ้น กิจกรรมต่างๆ ก็เกิดขึ้นตามมา

Cyclocity ระบบจักรยานของเมืองคือตัวเลือกการเดินทางในเมืองโดยไม่ใช้รถยนต์ในบริเวณที่ระบบขนส่งสาธารณะเข้าไม่ถึง เป้าหมายเพื่อลดก๊าซคาร์บอนไดออกไซน์และฟื้นฟูย่านใจกลางเมือง โดยมีทั้งหมด 15 สถานี เพียงแค่แตะบัตรก็สามารถขี่ไปและจอดคืนที่สถานีไหนก็ได้

พื้นที่ส่วนกลางและพื้นที่สีเขียวถูกปรับปรุงเพื่อคุณภาพชีวิตและสุขภาพที่ดีขึ้นของชาวเมือง แค่โรงยิมของเมืองก็ใหญ่โตรองรับคนได้ไม่ต่ำกว่าห้าพันคน ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นจากวิสัยทัศน์ในการเข้าใจปัญหา กล้าที่จะเปลี่ยนแปลงเพื่อเมืองและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของชาวเมือง

โดย : มนต์ชัย บุญยะวิภากุล
นักคิด นักเขียน นักเดินทาง นักธุรกิจ
ผู้เชียวชาญด้านการบริหารจัดการหลักสูตรสถาปัตยกรรม
อาจารย์ประจำหลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต

**********************************************************

บทความแนะนำ

• รถไฟฟ้าสร้างเมืองให้เป็นสุขได้จริงหรือ?
• สร้าง "Value" ให้กับเมืองด้วยพื้นที่สีเขียว
• “สถาปัตยกรรมสีเขียว” ดีต่อโลกอย่างไร?