7 เรื่องของดาดฟ้า การดูแลและใช้ประโยชน์ที่หลายคนมองข้าม

“ดาดฟ้า” คือ คำที่เราใช้เรียกพื้นที่โล่งแจ้ง ไม่มีหลังคาคลุม มักอยู่ชั้นบนสุดของอาคาร ที่ส่วนใหญ่เอาไว้เก็บของหรือตากผ้า โดยแท้จริงแล้ว ดาดฟ้าสามารถนำไปใช้ประโยชน์ใช้สอยในด้านอื่นๆ ได้อีกมากมาย วันนี้เราขอนำทุกท่านมารู้จักกับการดูแลและการใช้ประโยชน์ของดาดฟ้า ซึ่งมีหัวข้อดังนี้ 

1. ดาดฟ้า พื้นที่เอนกประสงค์ที่ไม่ควรมองข้าม

พื้นที่บนดาดฟ้าส่วนใหญ่ มักเป็นพื้นที่ที่ถูกละเลย ไม่ค่อยนำมาใช้ประโยชน์ ซึ่งพื้นที่เหล่านี้ค่อนข้างกว้าง สามารถนำมาปรับปรุงและใช้ประโยชน์ได้อย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจ เช่น พื้นที่สระว่ายน้ำ พื้นที่ออกกำลังกาย พื้นที่พบปะสังสรรค์ ปาร์ตี้หรือนั่งจิบเบียร์แบบชิลๆ  เพราะสามารถมองเห็นวิวอาคารหรือตึกในมุมสูง ให้บรรยากาศและความสวยงามได้อีกรูปแบบ นอกจากนี้อาจจะเนรมิตพื้นที่โล่งบนดาดฟ้าโดยการปลูกต้นไม้หรือจัดเป็นสวนหย่อม ตกแต่งด้วยไม้ระแนงหรือวัสดุอื่นๆ เพื่อเพิ่มความเป็นธรรมชาติและความสวยงามก็ได้เช่นเดียวกัน  

2. เปลี่ยนดาดฟ้าให้เป็นสวนลอย

สวนลอยเป็นอีกหนึ่งแนวคิดที่กำลังได้รับความนิยมเนื่องจากผู้คนในยุคปัจจุบัน เริ่มหันมาให้ความสนใจและใส่ใจสิ่งแวดล้อมมากยิ่งขึ้น จึงเริ่มมีแนวความคิดในการเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับตัวบ้าน แต่ด้วยพื้นที่การใช้สอยในเมืองที่มีพื้นที่น้อยและจำกัด จึงไม่มีพื้นที่ในการปลูกมากนัก นอกจากพื้นที่หน้าบ้านเล็กๆ กับบนดาดฟ้าที่พอจะมีพื้นที่ใช้สอย จึงกลายเป็นแนวคิดการจัดสวนลอยบนดาดฟ้านั่นเอง วันนี้เรามาพร้อมกับไอเดียการจัดสวนลอย บนดาดฟ้า ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบ ดังนี้

• พืชผักสมุนไพร การปลูกพืชผักลงบนกระบะหรือแขวนตามแนวรั้วเพื่อเพิ่มความเป็นส่วนตัว และที่สำคัญนำมาประกอบอาหารและช่วยรักษาโรคได้อีกด้วย
• สวนไม้ดอก โดยอาจจะมีการปูพื้นด้วยแผ่นไม้ นำโต๊ะหรือเก้าอี้มาวางไว้ โดยข้างๆ รายล้อมไปด้วยพรรณไม้ดอกนานาชนิด
• สวนแบบกึ่งผสม จะมีการนำทั้งไม้ดอกหรือไม้ใบมาวางกระจาย ให้หลากหลาย ตกแต่งพื้นผิวที่หลากหลาย เช่น ไม้ไผ่ ระแนงและซุ้มทำให้สวนดูหรูหราและสวยงาม 
• สวนหญ้า จะเน้นความเรียบง่าย โดยการปูพื้นด้วยไม้และหิน และปลูกหญ้าลงในกระถางคอนกรีต เมื่อลมพัดผ่านจะช่วยให้เพลิดเพลินไปกับการนั่งมองดูต้นหญ้าลู่ลม
  

3. ปลูกผักบนดาดฟ้า

สำหรับท่านที่มีความสนใจปลูกผักบนดาดฟ้า ท่านต้องระลึกไว้เสมอว่า ต้นไม้ทุกชนิดต้องการน้ำและการบำรุงรักษา จึงควรจัดเตรียมและปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้

• ตรวจสอบความหนาของพื้นและโครงสร้าง เพื่อเป็นการพิจารณาว่าสามารถรองรับน้ำหนักได้หรือไม่ ซึ่งควรจะทำการปรึกษาวิศวกรโครงสร้างเพื่อคำนวณโครงสร้างและการรองรับน้ำหนักต่างๆ ให้การออกแบบนั้นเหมาะสมและปลอดภัย
• ตรวจสอบรอยแตกร้าว ของพื้นอาคารว่ามีรอยแตก รอยร้าวตรงบริเวณหรือตำแหน่งใดของดาดฟ้าหรือไม่ ถ้ามีให้ทำการสกัดบริเวณรอยแตกและฉาบด้วยปูนเพื่อซ่อมแซมคอนกรีต
• ปรับความลาดชัน ควรปรับพื้นให้มีความลาดชันลงไปที่บริเวณระบบระบายน้ำ เพื่อช่วยในการระบายน้ำได้ดี ไม่อุดตัน ส่วนใหญ่จะอยู่ขอบมุมใดมุมหนึ่งของดาดฟ้าหรือบางครั้งก็จะอยู่รอบๆ ดาดฟ้า
• การลงน้ำยากันซึม เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำรั่วซึมจากด้านบนเพดานลงสู่เฟอร์นิเจอร์หรืออุปกรณ์อื่นๆภายในบ้าน
• ระบบท่อ ควรวางระบบท่ออย่างน้อยด้านละ 4 จุด เพื่อช่วยในการระบายน้ำ ไม่ว่าในกรณีฝนตก รดน้ำต้นไม้ หรือกิจกรรมอื่นๆ และควรมีฝาครอบเพื่อป้องกันเศษดินไหลไปอุดตันท่อ
• ก่อกำแพงหรือปลูกผักลงในกระถาง ในกรณีที่ก่อกำแพงวัสดุที่ใช้ควรเป็นวัสดุที่มีน้ำหนักเบา เช่น อิฐมวลเบา ลังไม้เก่า กรณีปลูกลงกระถางหรือกระบะก็ควรคำนึงถึงพืชที่จะปลูก ควรผสม กากมะพร้าวลงในดิน เพราะจะช่วยกรองความร้อน กักเก็บความชื้นและมีน้ำหนักเบา และควรปลูกพืชที่มีอายุการเก็บเกี่ยวใกล้เคียงกัน เพื่อง่ายต่อการบำรุงรักษาและผสมพันธุ์
• ควรกันลมและกันแดด เนื่องจากบนดาดฟ้าเป็นพื้นที่โล่งทำให้ต้นไม้ได้รับแดดและลมอย่างเต็มที่  จึงควรมีการกั้นด้วยวัสดุหรือมีการปกคลุมเพื่อช่วยให้พืชเจริญเติบโต ไม่รับแสงหรือโดนลมมากเกินไป
• เพิ่มระบบรดน้ำแบบอัตโนมัติ เพื่อไม่ให้พืชผักขาดน้ำตาย ในกรณีที่ท่านไม่สามารถรดน้ำเป็นประจำทุกวัน อาจจะตั้งเวลารดน้ำในช่วงเย็น ประมาณ 20-30 นาที/ครั้ง

4. ใช้ดาดฟ้าเป็นลานกิจกรรม

สำหรับท่านที่มีความต้องการรีโนเวทดาดฟ้าเก่าๆ ให้กลายเป็นพื้นที่จัดกิจกรรมหรือสังสรรค์ สไตล์รูฟท็อป(Rooftop) โดยเราได้นำไอเดียดีๆ  มาฝากให้แก่ทุกท่าน โดยเริ่มกันที่

• ออฟฟิศโฮมเล็กๆ เป็นบรรยากาศพื้นที่การทำงานขนาดเล็ก ที่อาจจะเสริมด้วยเคาน์เตอร์แบบง่ายๆ ที่มีแค่ไมโครเวฟ เครื่องชงกาแฟหรือเครื่องปิ้งขนมปัง เหมาะสำหรับการมานั่งทำงานหรือคิดไอเดีย เพราะพื้นที่ค่อนข้างให้ความรู้สึกโปร่ง โล่งสบาย จึงเหมาะกับความคิดสร้างสรรค์ต่างๆ
• จุดชมวิว ด้วยการนำเก้าอี้คละแบบต่างๆ ดีไซต์ทันสมัย ตกแต่งพื้นที่ด้วยกระถางต้นไม้ หรือวัสดุอื่นๆ เช่น ไม้ระแนง เพื่อเพิ่มความสวยงาม เหมาะสำหรับการนั่งชมท้องฟ้ายามเย็นและการดูดาวในยามค่ำคืน
• มุมรับประทานอาหาร โดยเปลี่ยนจากพื้นที่โต๊ะสี่เหลี่ยมในบ้าน นำมาวางเป็นโต๊ะรับประทานอาหารบนดาดฟ้า อาจจะเพิ่มการตกแต่งด้วยแสงเทียน โดยนำไปวางรอบๆ เพิ่มความโรแมนติกและได้สัมผัสกับบรรยากาศแสงอาทิตย์ยามเย็น ลมพัดโชยอ่อนๆ เย็นสบายที่ช่วยผ่อนคลายไปพร้อมกับมื้ออาหาร
• พื้นที่สังสรรค์ สำหรับท่านที่มีเพื่อนฝูงเยอะ แต่ไม่อยากออกไปสังสรรค์ข้างนอก ก็สามารถเนรมิตพื้นที่เป็นปาร์ตี้เล็กๆ ด้วยการนำโต๊ะ เก้าอี้มาจัดวาง อาจจะเพิ่มเคาน์เตอร์ครัวแบบง่ายๆ เสริมด้วยเตาปิ้งย่างๆ ตามด้วยการตกแต่งธีมต่างๆตามที่ท่านต้องการจะจัดขึ้น  เพียงแค่นี้พื้นที่ดาดฟ้าก็ดูมีชีวิตชีวาและให้ความเป็นกันเองมากยิ่งขึ้น
• มุมออกกำลังกาย สำหรับท่านที่รักสุขภาพแต่ไม่ชอบออกไปฟิตเนส “ดาดฟ้า” เป็นอีกพื้นที่หนึ่งที่ตอบโจทย์  โดยท่านสามารถสร้างสระว่ายน้ำขนาดพอเหมาะบนพื้นที่หรืออาจจะมีการมุงหลังคาเพื่อสร้างฟิตเนสขนาดย่อมเพื่อมาออกกำลังกาย นอกจากนี้พื้นที่ข้างๆ อาจจะมีการออกแบบเป็นที่พักผ่อน โดยเสริมที่นั่งหรือเพิ่มฟังก์ชันอื่นๆ ให้เหมาะสมและตรงตามความต้องการ
  

5. การต่อเติมดาดฟ้าควรคำนึงถึงอะไรบ้าง

การต่อเติมดาดฟ้ามีสิ่งที่ต้องคำนึงถึงหลายปัจจัย เพื่อความปลอดภัยแก่ผู้ใช้งาน 

• กฎหมายควบคุมอาคาร เป็นสิ่งแรกที่จะต้องคำนึงถึง การต่อเติมนั้นจะต้องไม่เป็นอันตรายต่อโครงสร้างบ้านทั้งของตนเองและพื้นที่ใกล้เคียง และวิศวกรต้องเซ็นรับรอง เพื่อยื่นขออนุญาตการต่อเติมกับหน่วยงานที่รับผิดชอบ ซึ่งอาจจะมีข้อจำกัดในเรื่องความสูง โดยมีข้อกำหนดเกี่ยวกับเรื่องนี้ คือ หอพัก อพาร์ทเมนต์ หรือคอนโดมิเนียมที่ก่อสร้างเป็นอาคารใหญ่ ต้องมีพื้นที่ใช้สอยไม่เกิน 2,000 ตารางเมตร และสูงไม่เกิน 23 เมตร เป็นต้น 
• ความปลอดภัย เป็นเรื่องที่ต้องคำนึงลำดับต้นๆ เพราะหากมีข้อผิดพลาดจะก่อให้เกิดอันตรายและก่อให้เกิดความเสียหายได้ ดังนั้น จึงควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือผู้มีประสบการณ์ที่มีความน่าเชื่อถือและได้รับการรับรอง
• ปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้การดำเนินงานนั้นเป็นไปอย่างถูกต้องตามกฎหมายและการออกแบบ ก่อนจะเริ่มการก่อสร้างจะต้องผ่านการคำนวณทั้งเรื่องการรับน้ำหนัก โครงสร้างต่างๆ วัสดุ การระบายน้ำ รวมไปถึงปัจจัยอื่นๆ โดยวิศวกรหรือสถาปนิก
  
• วัสดุที่เลือกใช้ ควรจะเลือกใช้เป็นวัสดุที่มีน้ำหนักเบา เช่น อิฐมวลเบาในการทำผนังเพื่อช่วยในการรับน้ำหนักเช่นเดียวกับการเลือกหลังคา เป็นต้น
• ระบบระบายน้ำ เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่จำเป็นเพราะเป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาที่จะตามมาในภายหลัง จึงควรที่จะใส่ใจตั้งแต่การออกแบบไปจนถึงการดูแลรักษา
• ราคา สิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้ คือ ปัจจัยเรื่องเงิน ท่านควรจะเลือกผู้รับเหมาประมาณ 3 - 4 เจ้า เพื่อเปรียบเทียบราคา ซึ่งควรพิจารณาทักษะและประสบการณ์ร่วมด้วย เพราะราคาถูกไม่ได้การันตีว่างานที่ทำจะออกมาดี

6. การดูแลดาดฟ้า

ถ้าเราไม่ได้ดูแลดาดฟ้าอย่างดีพอ จะทำให้เกิดปัญหาตาม เช่น พื้นฝ้าเพดานแตกร้าว ทรุดตัว ก่อให้เกิดปัญหาน้ำรั่วซึมตามมา ซึ่งวันนี้ได้นำไอเดีย การดูแลดาดฟ้ามาทุกท่าน ดังนี้ 

• ระบบกันซึมที่ดี จะช่วยเพิ่มความแข็ง ทนแดด ทนฝนได้ดี
• ลดการสะสมความร้อน เช่น การใช้ฉนวนกันความร้อน ทาสีสะท้อนความร้อน ติดตั้งพื้นไม้หรือทำหลังคาสองชั้น ซึ่งช่วยลดความร้อนสะสมในเนื้อคอนกรีตให้มีอายุการใช้งานที่ยาวนานขึ้น
• การตรวจสอบและทำความสะอาด ควรตรวจสอบระบบระบายน้ำ  ตรวจสอบรอยแตก รอยร้าว หรือการรั่วซึมต่างๆ ตลอดจนการทำความสะอาด เพื่อไม่ให้มีสิ่งอุดตันการไหลของน้ำ
• น้ำหนักวัสดุหรืออุปกรณ์ เช่น กระถางต้นไม้ หรือวัสดุมุงหลังคา ควรมีน้ำหนักที่มาก เพื่อป้องกันการปลิวหรือล้มกระแทกกับพื้น เนื่องจากกระแสลมที่พัดผ่านตลอดเวลา
  

7. ระบบระบายน้ำ

ระบบระบายน้ำเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพราะถ้าหากบริเวณดาดฟ้ามีน้ำขัง มีการอุดตัน หรือการไหลของน้ำที่ไม่ดี จะส่งผลต่อการรับน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น หากเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเป็นประจำ จะส่งผลเสียต่อโครงสร้างและอาคารทำให้เกิดรอยแตก รอยแยก การทรุดตัวของอาคาร รวมไปถึงความเสียหายอื่นๆ ที่อาจจะตามมาได้ในอนาคต ปัญหาเหล่านี้สามารถแก้ไขได้ หากท่านให้ความใส่ใจ ไม่ปล่อยปละละเลย หมั่นดูแลระบบระบายน้ำเป็นประจำ สังเกตการไหลของน้ำ การรับน้ำของท่อระบายน้ำ มีเศษดิน เศษใบไม้อุดตันท่อหรือไม่ รวมไปถึง ตรวจสอบฝาครอบท่อเป็นประจำ เพียงแค่นี้ท่านก็หมดปัญหาและไร้กังวลเกี่ยวกับการระบายน้ำ   

ทั้งหมดที่กล่าวมาเริ่มตั้งแต่ ประโยชน์ แนวคิด การใช้งาน การต่อเติมไปจนถึงการดูแลรักษาดาดฟ้า เราเชื่อว่าทุกท่านจะสามารถเนรมิตพื้นที่ดาดฟ้าที่แสนดูธรรมดาและว่างเปล่า ให้กลายมาเป็นมาเป็นพื้นที่ใช้สอยที่ก่อประโยชน์อื่นๆตามมาอีกมากมาย เพียงแค่ท่านลองนำไปพิจารณาและค้นหาความต้องการ มั่นใจได้เลยว่าท่านก็จะได้พื้นที่ “ดาดฟ้า” แบบเจ๋งๆ ในแบบฉบับที่ไม่ซ้ำใครอย่างแน่นอน