12 ไอเดียการจัดสวนข้างบ้านให้เป็นมุมพักผ่อนที่สวยงาม

การจัดสวนข้างบ้าน เป็นการใช้บริเวณพื้นที่ข้างบ้าน ซึ่งส่วนใหญ่จะมีลักษณะแคบและยาวให้เป็นประโยชน์ บางคนเมื่อเห็นว่ามีพื้นที่ใช้สอยน้อยจึงปล่อยให้รกร้างหรือใช้เป็นที่วางของกองสุมไว้ ทำให้พื้นที่เสียไปเปล่า ๆ แต่ที่จริงแล้วเราสามารถเปลี่ยนพื้นที่บริเวณข้างบ้าน ให้เป็นสวนสวยเพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับตัวบ้าน และทำให้บ้านกลับมาดูสดใสน่าอยู่มากยิ่งขึ้นได้ หากใครยังไม่ทราบว่าจะเริ่มต้นจัดสวนข้างบ้านนี้อย่างไร วันนี้เรามีแนวทางการเปลี่ยนที่ข้างบ้านให้เป็นสวนมาฝากให้ทุกท่านให้ลองนำไปประยุกต์ใช้ ดังนี้ 

1. เริ่มจัดสวนต้องเตรียมตัวอย่างไร

เริ่มจากการลงมือศึกษาข้อมูลการจัดสวนเบื้องต้น ตั้งแต่สไตล์ที่ชอบ รูปแบบสวนแต่ละประเภท ความแตกต่าง การเลือกต้นไม้ แหล่งซื้อต้นไม้และของแต่งสวน การเลือกวัสดุ งบประมาณ ตลอดจนการเตรียมพื้นที่และการดูแลหลังจากเพาะปลูก ซึ่งสามารถศึกษาได้จากหนังสือ เว็บไซต์ สื่อสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ตลอดจนผู้ที่เชี่ยวชาญ ท่านสามารถปรึกษาบริษัทที่รับปรึกษาด้านงานภูมิทัศน์ เพื่อช่วยให้เข้าใจและทราบถึงรายละเอียดการจัดสวนขั้นพื้นฐาน อีกทั้งยังประเมินราคาเบื้องต้นให้ทราบได้อีกด้วย นอกจากนี้ หากท่านสนใจการจัดสวนของต่างประเทศ ปัจจุบันยังมีช่อง Youtube มากมายมีให้ความรู้เกี่ยวกับสวนและการออกแบบ ให้ท่านได้ศึกษาและนำแนวคิดต่างๆ ไปประยุกต์ใช้

2. หินและหญ้า

ทำไมหินและหญ้าจึงเป็นพื้นฐานของการจัดสวน เพราะองค์ประกอบเหล่านี้จะช่วยในด้านความสมดุล เพื่อให้สวนของท่านกลมกลืนคล้ายคลึงกับธรรมชาติได้มากที่สุด คนทั่วไปมักนำกลุ่มหินหรือหญ้าต่าง ๆ มาจัดสวนเพื่อสร้างจุดเด่น หรือนำมาสร้างความแตกต่าง แต่ยังคงความสวยงามในสัดส่วนที่เหมาะสม ทั้งนี้เพื่อให้ภาพรวมการออกแบบออกมาดีเราจึงจำเป็นต้องทำการศึกษาข้อมูลเรื่องเหล่านี้ให้ละเอียด เพื่อให้ได้สวนที่มีความสวยงามและทรงคุณค่ายิ่งขึ้น 

3. ทางเดิน

บริเวณพื้นที่ข้างบ้านส่วนใหญ่จะเป็นทางยาวและแคบ จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับบริเวณทางเดินตรงกลาง โดยเราอาจทำการปูด้วยแผ่นหินหรือวัสดุอื่น ๆ เพื่อให้เดินได้อย่างคล่องตัว ข้อสำคัญคืออย่าปล่อยให้บริเวณสองข้างทางรกเพราะอาจจะมีสัตว์มีพิษมาอยู่อาศัยได้ ทางแก้คือลองเปลี่ยนสองข้างทางเป็นสวนหย่อมเล็ก ๆ หรือเพิ่มลูกเล่นโดยการนำกรวด งานปูนปั้น หรือไม้พุ่มมาตกแต่ง เพื่อให้การเดินของท่านนั้นสะดวกสบายและสามารถเดินชมบรรยากาศพื้นที่สีเขียวรอบ ๆ บ้านของท่านได้อีกด้วย 

4. ต้นไม้สำหรับปลูกข้างบ้าน

สำหรับท่านที่บ้านพื้นที่ใช้สอยน้อย แต่ต้องการที่จะปลูกต้นไม้เพื่อให้ร่มเงา บดบังแสงแดด กันลม หรือแม้กระทั่งกันฝุ่น ขอยกตัวอย่างต้นไม้ที่เหมาะกับการปลูกข้างบ้าน ได้แก่  

• กันเกรา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Fagraea fragrans.) ไม้ต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูงประมาณ 15-25 เมตร ดอกหอม ทรงพุ่มสวย ทนต่อสภาพน้ำท่วม ปลูกได้แทบทุกสภาพดิน
• ไผ่เลี้ยง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Bambusa nana Roxb.) พืชล้มลุกอายุหลายปี ลำต้นตั้งตรง กลม ไม่มีหนาม สามารถนำมาปลูกเป็นฉากหลังหรือเป็นแนวกันรั้วได้ ที่สำคัญหน่อสามารถนำมารับประทานได้อีกด้วย
• ปาล์มเพ็ดติโค๊ด (ชื่อวิทยาศาสตร์: Petticoat Palm.) ไม้ประดับ สูงประมาณ 3-5 เมตร มีใบสีเขียว มีดอกและผล เหมาะสำหรับปลูกเป็นแถว ชอบน้ำ หากต้นแก่แล้วใบจะไม่ค่อยร่วงหล่น  
• คอเดียร์ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cordia sebestena.) ไม้พุ่มสูง 3-5 เมตร มีใบเดี่ยวสลับกับใบรูปไข่ ให้ดอกสีแสดแดงหรือสีส้ม โตในดินที่อุดมสมบูรณ์ ชอบความชื้นปานกลาง 
• อโศกอินเดีย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Polythia longifolia.) ไม้ประดับทรงสูง สูงประมาณ 10-25 เมตร โตได้ในดินทุกประเภท ต้องการน้ำปานกลาง เหมาะสำหรับปลูกบังลมและปลูกเป็นแนวขอบรั้ว
• ไทรเกาหลี (ชื่อวิทยาศาสตร์: Ficus annulata.) ไม้ยืนต้นสูงประมาณ 2-2.5 เมตร มีลักษณะคล้ายพีระมิด เป็นต้นไม้ที่ทนสภาวะอากาศได้หลายรูปแบบ เหมาะกับการปลูกไว้ริมรั้วบ้าน 

5. สวนสวยราคาหลักพัน

แนวทางง่าย ๆ ที่จะช่วยให้คุณมีสวนสวยแต่ลงทุนแค่หลักพัน เพียงแค่ทำตามขั้นตอนต่อไปนี้

• วางแผนและลงมือทำด้วยตนเอง จะช่วยในการประหยัดค่าจ้าง
• เลือกแหล่งขายต้นไม้ที่ราคาถูก เช่น ตลาดนัดจตุจักร ตลาดต้นไม้ธัญศิริ หรือตลาดต้นไม้มีนบุรี เป็นต้น
• ซื้อต้นไม้เล็ก ๆ มาปลูกเอง เพราะราคาจะถูกกว่า
• เลือกซื้อของตกแต่งที่ราคาถูก เช่น หินหลากสี ทราย อิฐบล็อก หรือนำของที่ไม่ใช้แล้วมาตกแต่ง เช่น ขวด กระป๋อง หมวก รถจักรยานเก่า ๆ หรือของเล่น เป็นต้น
• ปุ๋ย คือสิ่งจำเป็นที่จะช่วยต้นไม้เจริญเติบโต แต่หากงบน้อยก็สามารถนำของในครัวมาหมักปุ๋ยเองอย่างถูกวิธีได้ 

6. แนวคิดสวนบ้านหัวมุม

โดยปกติเชื่อว่าบ้านหัวมุมเป็นทำเลที่ดีเพราะสะดวกในการเข้า-ออกและเปิดวิสัยทัศน์ได้ 2 ทาง รวมถึงเรื่องการระบายอากาศที่ดีอีกด้วย อย่างไรก็ตามบ้านในตำแหน่งนี้อาจจะมีข้อเสียในเรื่องของพื้นที่ เพราะต้องเปิดรับแสงทั้งสองฝั่งทำให้บ้านร้อนกว่าปกติ ที่สำคัญบ้านยังได้รับฝุ่นควันจากรถที่แล่นผ่านไปมา แต่เราสามารถปรับจุดด้อยของตัวบ้านให้กลายเป็นทำเลที่อยู่สบายได้ง่าย ๆ เพียงแค่เปลี่ยนรั้วบ้านเป็นการกำแพงหรือทำแนวกั้นที่สูงขึ้นมา โดยอาจใช้วัสดุเป็นไม้ระแนง  กำแพงอิฐสวย ๆ หรืองานปูนเปลือยต่าง ๆ รวมถึงวิธีการเพิ่มพื้นที่สีเขียว เป็นต้น แต่ถ้าหากท่านยังไม่พบแบบที่ชอบ สามารถนำแนวคิดไปปรึกษากับสถาปนิกเพื่อช่วยให้สวนในฝันของท่านกลายเป็นความจริงสมดั่งก็ได้เช่นกัน

7. สร้างสมดุลให้สวน

โดยวิธีง่ายๆ ที่จะช่วยให้สวนดูกว้างขึ้น คือ 

• กำหนดระยะและตำแหน่ง โดยเลือกปลูกต้นไม้ตามแนวยาวเพื่อจะช่วยนำสายตาให้ลึกกว่าความเป็นจริง และเลือกขนาดต้นไม้ให้เหมาะกับพื้นที่บ้าน บ้านพื้นที่น้อยก็ไม่ควรเลือกต้นไม้ใหญ่เพราะจะทำให้บ้านดูแคบลง
• เลือกใช้วัสดุที่ช่วยพรางตา เช่น กระจกหรือวัตถุลายเส้นลายขวาง ที่จะช่วยให้พรางตาให้บ้านและสวนดูโล่งและกว้างขึ้น โดยอาจจะเปลี่ยนพื้นที่หรือผนังเป็นกระจก ทั้งนี้ควรพิจารณาตามความเหมาะสม
• โทนสี มีส่วนช่วยในการให้พื้นที่ดูกว้างขึ้น แนะนำให้ใช้สีโทนอ่อน เพราะโทนสีเข้มจะทำให้ดูทึบ 
• เพิ่มลูกเล่น เช่น แสงไฟตามระดับพื้นหรือการปลูกต้นไม้เป็นระยะๆ จะทำให้ดูลึกและกว้างขึ้น 
• เชื่อมต่อมุมพักผ่อนให้ต่อเนื่อง เปรียบเสมือนได้ที่พักผ่อนแบบ 2 in 1 

8. สวนข้างกำแพง

บริเวณพื้นที่ข้างกำแพงเป็นจุดหนึ่งที่ควรให้ความสนใจ เพราะทำหน้าที่ในการบ่งบอกอาณาเขตของบ้าน และเป็นจุดสังเกตแรกของใครหลาย ๆ คน ส่วนใหญ่มักจะออกแบบโดยนำต้นไม้มาปลูกขนานไปกับแนวรั้วเพื่อพรางตาให้ดูเป็นธรรมชาติและที่สำคัญเพื่อป้องกันฝุ่นและมลพิษต่าง ๆ เช่น ฝุ่น PM 2.5 หรือฝุ่นควันจากท่อไอเสีย เป็นต้น โดยควรเลือกต้นไม้ที่แตกกิ่งก้านไม่มากนัก เช่น พวกไทร ข่อย อโศกอินเดีย หรือชาฮกเกี้ยน แต่หากต้องการจะอวดตัวบ้านสามารถเลือกเป็นไม้พุ่มหรือไม้ดอกต้นเตี้ยล้อมด้วยกรอบสวนแบบน่ารักสไตล์มินิมอลก็ได้เช่นกัน

9. ไม้ระแนง

ไม้ระแนงคือไม้ที่มีลักษณะเป็นเส้นยาวติดตั้งเรียงขนานกันเป็นแผงบนโครง ข้อดีคือมีความโปร่งทำให้ลมและแสงสว่างลอดผ่านได้ จึงช่วยให้บรรยากาศดูผ่อนคลาย ไม่อึดอัด อีกทั้งสามารถนำไปใช้งานได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะนำไปทำเป็นผนังระแนงด้วยลักษณะกึ่งทึบกึ่งโปร่ง จะให้ไม่รู้สึกอึดอัดและที่สำคัญมีลมพัดผ่านมาได้ หรืออาจจะใช้ไม้ระเเนงสีขาวสะอาดตา ตกแต่งด้วยกรอบรูป วางกระถาง พร้อมจัดสวนด้วยหินหรือกรวด แซมด้วยพรรณไม้คลุมดิน แค่นี้ก็ดูสบายตามากยิ่งขึ้น 

10. บ่อน้ำ

หากกำลังมองแนวคิดการจัดส่วน บ่อน้ำเป็นอีกหนึ่งทางเลือกดี ๆ ที่นอกจากจะเพิ่มความเย็นให้กับพื้นที่นอกบ้านแล้ว ยังสามารถเพิ่มความชุ่มฉ่ำให้แก่พรรณไม้โดยรอบได้อีกด้วย พร้อมสร้างมิติให้กับบ้านได้อย่างมีสีสัน ตัวอย่างเช่น 

• การจัดสวนบ่อปลา เพื่อเพิ่มพื้นที่ให้ปลาของคุณได้แหวกว่ายอย่างอิสระมากกว่าอยู่ในตู้สี่เหลี่ยมแคบ ๆ อีกทั้งเป็นกิจกรรมยามว่างให้คุณพักผ่อนหย่อนใจได้ท่ามกลางบรรยากาศสบาย ๆ และผ่อนคลายความเครียดด้วยการการให้อาหารปลาได้อีกด้วย
• การจัดสวนแบบน้ำตก เปรียบเสมือนการยกน้ำตกขนาดย่อมมาจำลองไว้ที่บ้าน ให้คุณได้ดื่มด่ำกับการฟังเสียงน้ำไหลและสัมผัสถึงบรรยากาศที่เย็นสบาย แถมพืชพรรณก็มีน้ำไหลเวียนดูสดชื่น เขียวขจีตลอดเวลา
• การจัดสวนแบบบ่อน้ำพุ รายล้อมไปด้วยพืชพรรณต่าง ๆ เพิ่มความอุดมสมบูรณ์ในพื้นที่กลางแจ้ง ให้บ้านสวยงาม ดูเย็นสบาย และยังช่วยเรื่องการเสริมดวงตามหลักฮวงจุ้ยอีกด้วย  

11. สวนกระถาง

ใครที่ชอบความแปลกใหม่ให้ลองเปลี่ยนมาปลูกต้นไม้ขนาดเล็กใบน้อย ๆ ลงในกระถางแบบน่ารัก แม้ไม้กระถางอาจจะดูธรรมดาแต่เมื่อจัดเรียงไว้ในสวนก็เกิดเป็นเสน่ห์แบบเฉพาะตัวขึ้นมาได้ นอกจากนี้เราสามารถเติมความสดชื่นให้กับสวนที่ดูจืดชืดให้กลับมาเขียวขจีด้วยการนำต้นไม้ขนาดเล็ก ไม้ประดับ รวมไปถึงพืชผักสวนครัวมาปลูกลงในกระถาง และอาจจะเพิ่มลูกเล่นโดยการนำแผ่นไม้มากั้นเป็นฉากหลัง หาตะกร้ารูปแบบสวย ๆ มาวางเรียงรายไปกับเหล่าต้นไม้จิ๋วในกระถางสวย ๆ ซึ่งแนวคิดเหล่านี้ยังสามารถปรับเปลี่ยนไปใช้ได้ทั้งในพื้นที่คอนโด ริมระเบียง มุมข้างหน้าต่าง หรือแม้กระทั่งในห้องน้ำ เพื่อให้หันไปมองกี่ครั้งก็รู้สึกสดชื่นสบายตา

 

12. การดูแลสวนข้างบ้าน

• เตรียมอุปกรณ์ดูแลสวนให้พร้อม และเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม ใช้งานได้นาน
• รดน้ำให้ตรงเวลาและหมั่นพรวนดิน เพราะจะช่วยให้ดินร่วนซุย อุ้มน้ำได้ดี และเจริญเติบโตเร็ว
• ใส่ปุ๋ยให้ถูกสูตร เพราะปุ๋ยมีสูตรที่แตกต่างกัน ดังนั้นต้องศึกษาและเลือกปุ๋ยให้เหมาะสมกับการเจริญเติบโต
• ตัดเล็มต้นไม้เท่าที่จำเป็น เพราะถ้าหากตัดแต่งบ่อยครั้งจนเกินไป  ก็จะทำให้ใบไม้หายใจและคายน้ำได้ลดลง ตลอดจนการสังเคราะห์แสงเพื่อสร้างพลังงาน
• กำจัดวัชพืช เพราะเป็นปัจจัยหนึ่งที่รบกวนการเจริญเติบโต เนื่องจากวัชพืชจะแย่งน้ำแย่งอาหาร และอาจทำให้ต้นไม้เกิดโรคได้

เพียงเท่านี้การจัดสวนข้างบ้านของท่านก็จะช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวและเพิ่มความร่มรื่นน่าอยู่มากยิ่งขึ้น ทำให้บ้านมีพื้นที่ที่เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจ อีกทั้งยังเป็นกิจกรรมที่ทำให้ท่านได้หันกลับมาใส่ใจธรรมชาติ ตั้งแต่การศึกษาเกี่ยวกับสวน การเลือกต้นไม้ จัดงบประมาณ ออกแบบสวน การเลือกวัสดุต่าง ๆ ในการตกแต่งสวน ตลอดจนการดูแลรักษาสวน โดยแนวคิดดี ๆ ที่เรารวบมานี้หวังว่าจะเป็นประโยชน์แก่ท่านที่จะนำไปประยุกต์ใช้ต่อไป