15 ต้นไม้บังแดดดูแลง่ายได้ร่มเงา

การปลูกต้นไม้หน้าบ้านบังแดด หรือใช้ “ต้นไม้บังแดด” ถือเป็นการลงทุนแก้ปัญหาบ้านร้อนที่คุ้มค่ากว่าการเปิดแอร์ปรับอากาศ หรือต้องออกไปหาแหล่งให้ความเย็นด้วยการเดินห้าง ใครไม่อยากเปลืองเงินค่าแอร์ เปลืองเวลาไปกับการเดินทางที่ต้องฝ่ารถติด และได้ฝุ่นควัน มลพิษเป็นของแถม ลองมาใช้วิธีจัดการปัญหาอย่างยั่งยืนด้วยวิถีธรรมชาติกับ 15 ต้นไม้บังแดดให้บ้านคุณด้วยร่มเงาแถมยังดูแลง่ายไม่ยุ่งยาก 

1. สารภี

มีชื่อเรียกแต่ต่างกันออกไปตามภาคต่าง ๆ เช่น ต้นทรพีในจังหวัดจันทบุรี หรือต้นสร้อยพีในภาคใต้ เป็นต้นไม้พระราชทานให้ปลูกเป็นไม้มงคลจังหวัดพะเยา ลักษณะเป็นไม้ยืนต้นไม่ผลัดใบ มีความสูง 10-15 เมตร ลำต้นตรงผิวขรุขระเล็กน้อย ปลายกิ่งจะห้อยลงเข้าหาลำต้น ใบเป็นทรงไข่ปลายมนกว้างสีเขียวมันเงาเรียงสลับกัน ออกดอกเป็นช่อตามกิ่ง และมีกลีบดอก 4-5 กลีบ เชื่อกันว่าปลูกต้นสารภีจะทำให้มีอายุยืนนาน นิยมปลูกห่างจากตัวบ้านเล็กน้อยเพราะมีพุ่มที่ใหญ่ ไม่ต้องทำความสะอาดมากนัก และดอกสารภีสามารถทำเป็นยาแก้ไข้ ขับลม บำรุงหัวใจ ควรปลูกในสภาพดินร่วนซุย ความชื้นพอเหมาะ และมีแดดส่องอ่อน ๆ

2. เหลืองปรีดียาธร

หรือเรียกตามชื่อท้องถิ่นว่า ตาเบเหลือง มีขนาดเล็กเป็นไม้ผลัดใบความสูงประมาณ 8 เมตร ทรงรูปไข่เปลือกน้ำตาลมีร่องขรุขระ และแตกกิ่งก้านกันเป็นชั้น ๆ  ใบไม้คล้ายนิ้วมือปะกบรอบกิ่ง ออกดอกเป็นช่อสีเหลืองรูปร่างเหมือนระฆัง หรือแตรที่ปลายกิ่ง ต้นเหลืองปรีดียาธรชอบดินร่วน ระบายน้ำ และทนแดดจัดได้ดี มักนำไปปลูกเพื่อเพิ่มความสวยงามให้กับบ้าน หรือตามทางถนน เนื่องจากโตช้า ผลัดดอก และผลัดใบบ่อยครั้ง

3. จันผา

เป็นไม้พุ่ม ที่มีความสูง 1.5-4 เมตร ลำต้นสีน้ำตาลมีผิวขรุขระ ใบเดี่ยวปลายแหลมเหมือนหอกยาวหุ้มลำต้น และมีดอกออกเป็นพุ่มสีขาวหลายพันดอกตามซอกใบและปลายต้น จันผาชอบขึ้นบริเวณหน้าผา มักถูกเรียกจันทร์แดง หรือลักจั่น นิยมปลูกไว้ที่สวนสนามหญ้าหรือใช้ตกแต่งสวนหิน เพราะลำต้นมีความแข็งแรงสูง และดอกมีกลิ่นหอม นอกจากนี้ทั้งต้นจันผายังมีสรรพคุณในหลาย ๆ ด้าน เช่น ช่วยบำรุงหัวใจ รักษาดีซ่าน ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ

4. เสี้ยว

เสี้ยวป่า เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีความสูงประมาณ 10 เมตรทรงพุ่มกลมแตกกิ่งก้านเป็นพุ่มเตี้ย ๆ มีใบเป็นรูปไข่กว้างปลายใบเว้าคล้ายรูปหัวใจ ออกดอกเป็นช่อสีขาวกระจายตามซอกใบกับปลายกิ่งรูปไข่กลับหัว 6 กลีบปลายมน สามารถขึ้นได้ในทุกสภาพดินพบได้มากในพื้นที่โล่ง นิยมปลูกเป็นไม้ประดับริมทาง เพราะเป็นไม้ผลัดใบ ดอกออกบ่อย มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ใบเสี้ยวสามารถป่านำมาทำยาฟอกโลหิตได้

5. กาหลง

เป็นดอกไม้ประจำจังหวัดสตูล ลักษณะเป็นไม้พุ่มตระกูลถั่ว ที่มีความสูง 2-4 เมตร กิ่งอ่อนมีขนนุ่มปกคลุม ใบเดี่ยวรูปไข่เกือบกลม (คล้ายใบเสี้ยว) ดอกออกเป็นช่อตามส่วนยอดของลำต้นและกิ่ง มีกลีบสีขาว 5 กลีบเรียงซ้อนกัน และให้กลิ่นหอมอ่อน ๆ พบได้ตามธรรมชาติ ปลูกง่ายในดินร่วนทั่วไปที่มีความชื้น นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามอาคารบ้านเรือน หรือพื้นที่สาธารณะ เพราะจัดแต่งง่าย ดอกมีกลิ่นหอมและบานอยู่นาน ชาวจีนโบราณเชื่อกันว่า ปลูกกาหลงบริเวณบ้านจะเป็นมงคลให้แก่เจ้าของบ้านและผู้อยู่อาศัย อีกทั้งเป็นยาสมุนไพรแก้ไอ ปวดศีรษะ รักษาแผลในจมูกได้

6. ชงโค

ข้อมูลจาก THE-THEN กล่าวว่าชาวฮินดูเชื่อว่า ต้นชงโคเป็นต้นไม้จากสวรรค์ที่อยู่ในเทวโลก และนับถือเป็นต้นไม้ของพระลักษมี (พระชายาของพระนารายณ์) มักนำมาปลูกเป็นต้นไม้ประดับตามพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ โดยมีชื่อเรียกตามท้องถิ่นว่า ชงโค เสี้ยวเลื่อย เสี้ยวดอกแดง เป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นผลัดใบขนาดย่อม ซึ่งมีความสูง 5-10 เมตร กิ่งอ่อนและมีขนปกคลุม ใบเดี่ยวออกสลับรูปร่างมนเกือบกลม ออกดอกเป็นช่อตามปลายกิ่งมีสีชมพูอมม่วง ลักษณะดอกคล้ายดอกกล้วยไม้ ควรปลูกในดินร่วนหรือดินร่วนปนทรายเพื่อให้ระบายน้ำได้ดี และมีแสงแดดทั้งวัน คุณสมบัติทางยาเป็นช่วยขับลม แก้ท้องร่วง ยับยั้งเซลล์มะเร็งได้

7. โยทะกา

ชงโคลาย หรือจงโค เป็นไม้ประดับที่เปลี่ยนสีได้ เมื่อบานครั้งแรกจะมีสีเหลือง แดง และขาว หลังจากนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีชมพูในเวลาถัดมา โยทะกาเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางสูง 2-3 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มใบแฝดใหญ่ ออกดอกตามปลายกิ่งกว้างกลมซ้อนติดกันและคว่ำหน้าลงตลอดปี สามารถเพาะปลูกโดยการใช้เมล็ด หรือปักชำ ในดินร่วนปนทรายผสมใบไม้ผุเพื่อให้มีความชื้นสูง และควรปลูกในที่ที่มีแสงแดดจัด นิยมเป็นไม้ประดับปลูกไว้ตามบ้านหรือสวนคู่กับไม้ใบแฝดอื่น ๆ เพื่อให้ร่มเงา

8. แก้วมุกดา

โกงกางเขา เป็นไม้พุ่มรอเลื้อย หากปลูกกลางแจ้งจะเป็นได้ทั้งไม้พุ่มเตี้ยประดับสวนหรือเป็นไม้พุ่ม มีความสูง 2-3 เมตร จะมีลักษณะทรงพุ่มแผ่กว้างออกด้านข้าง ใบเป็นรูปวงรีเรียบสวยงามและหนาร่วงยาก ดอกมีสีขาวออกเป็นช่อมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ตลอดทั้งปี การปลูกสามารถทำได้ทั้งวางเมล็ด หรือการตอนกิ่งแต่โตช้า และต้องการน้ำมากในช่วงเติบโต นิยมปลูกใกล้บ้านหรือห้องน้ำเพื่อช่วยลดความร้อนที่เข้ามาในบ้านและเพิ่มกลิ่นหอม

9. จำปี

จุมปี หรือจุ๋มปี๋ที่เรียกกันในภาคเหนือ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีความสูง 10-20 เมตร ไม่ผลัดใบ ลำต้นสีน้ำตาลแตกเป็นร่องถี่ กิ่งเปราะหักง่าย ใบมีรูปรีปลายแหลมขอบใบเรียบเรียงสลับกันตามกิ่ง ออกดอกเป็นแบบเดี่ยวจากซอกใบกลีบดอกสีขาวแคบเรียบ และมีกลิ่นหอม นิยมนำดอกไปวางในห้องนอน ห้องน้ำ หรือห้องรับแขกเพื่อปรับอากาศ และใช้ในงานมงคลต่าง ๆ ดอกและใบของจำปียังสามารถใช้เป็นยารักษาอาการวิงเวียน ลดไข้ บำรุงหัวใจได้อีกด้วย ควรปลูกในฤดูฝน และใส่ปุ๋ยเพื่อให้ต้นเติบโตง่าย และออกดอก

10. จำปา

ถือเป็นพี่น้องกันกับจำปี ตระกูลไม้ดอกที่มีกลิ่นหอมโบราณ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 15-30 เมตร มีสีน้ำตาลปนขาวเล็กน้อย กิ่งเปราะ ใบสีเขียวใหญ่เป็นมัน ดอกสีส้มออกได้ทั้งปีและมีมากในช่วงหน้าฝน จะส่งกลิ่นหอมในช่วงค่ำ ควรปลูกให้หากจากอาคารบ้านเรือนประมาณ 5 เมตร เพราะรากของต้นจำปามีขนาดใหญ่อาจไปก่อกวนฐานของบ้านได้ ควรเป็นพื้นที่กลางแจ้ง ไม่มีน้ำขัง ใช้ดินร่วนและใส่ปุ๋ยเพื่อให้ดินอุดมสมบูรณ์ อาจใช้เวลาประมาณ 3 ปีจึงจะเห็นดอก

11. ประยงค์หลวง

ประยงค์จัดเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 2-3 เมตร แตกกิ่งก้านแผ่ออกเป็นปึก ตั้งแต่โคนต้นเปลือกต้นมีสีเทา ใบประกอบกันคล้ายขนนก มีผลทรงกลมคล้ายไข่ปลาผิวเรียบมันสีเหลืองอ่อน เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดง นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับบ้านและสวนเพื่อความสวยงาม ยังให้กลิ่นหอมที่ไกล ควรปลูกในพื้นที่มีแสงแดดผ่านตลอด นอกจากนี้ต้นประยงค์ยังมีสรรพคุณทางยาช่วยบำรุงหัวใจ แก้ตัวร้อน หรือลดไข้ได้

12. รำเพย

หรือเรียกในอีกชื่อหนึ่งว่า ยี่โถฝรั่ง จาก Wikipedia ได้ระบุไว้ว่ารำเพยนี้ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยได้ทรงตั้งตามพระนามของพระราชนัดดาองค์หนึ่งของพระองค์ซึ่งก็คือหม่อมเจ้ารำเพย ศิริวงศ์ รำเพยจัดเป็นไม้พุ่ม ความสูง 2-3 เมตร ใบเดี่ยวแคบเรียวยาวคล้ายกับใบยี่โถ ดอกออกเป็นช่อหนาแต่ไม่แข็งเรียงซ้อนกัน 3-4 ดอกลักษณะคล้ายกรวย มีทั้งดอกสีขาว เหลือง ส้ม และส่งกลิ่นหอมอ่อน ๆ มักนำมาปลูกเพื่อประดับบ้านให้มีสีสัน ควรระวังยางสีขาวของรำเพย เพราะมีพิษหากถูกผิวหนังจะทำให้ระคายเคือง มีสรรพคุณทางยาช่วยแก้ไข และเป็นยาถ่าย

13. ล่ำซำ

หรือ ต้นหูหนู (Black Ebony) หนึ่งในต้นไม้ชื่อมงคลที่ควรมีไว้ในสวนที่บ้าน ลักษณะต้นเป็นไม้เนื้อแข็งยืนต้นขนาดกลาง มีความสูงไม่เกิน 25 เมตร ลำต้นยาวกิ่งก้านแผ่ขยายใหญ่ ออกดอกเป็นช่อ และรากเป็นแนวดิ่ง ควรปลูกห่างจากบ้านหรืออาคารประมาณ 5-6 เมตร เพื่อไม่ให้ไปทำลายสิ่งก่อสร้างรอบข้าง เป็นต้นไม้ที่ทนทานต่อแสงแดด ดูแลง่าย ไม่มีแมลงรบกวน

14. อินทนิลน้ำ

อินทนิล เป็นไม้ยืนต้นที่มีขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ่ มีความสูง 5-20 เมตร ลำต้นเล็กเป็นไม้ผลัดใบ มักแตกกิ่งไวทำให้กว้างแผ่เป็นพุ่มคล้ายร่ม มีดอกช่อใหญ่ตามปลายกิ่งหรือง่ามใบรูปทรงถ้วยหรือรูปทรงกรวยหงายสีม่วง และมีตุ่มตรงกลาง นิยมปลูกเป็นไม้ริมทางหรือเป็นไม้ประดับเพราะเจริญเติบโตไว มีรูปทรงและดอกสวยงาม ต้นอินทนิลยังมีสรรพคุณในหลายๆด้าน เช่น แก้อาการนอนไม่หลับ ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง เป็นไม้ที่มีมูลค่าทางด้านเศรษฐกิจ และยังเป็นพันธุ์ไม้ประจำจังหวัดระนองและจังหวัดสกลนคร

15. ปีบ

เป็นไม้ยืดต้นผลัดใบขนาดกลางไปจนถึงใหญ่ มีลักษณะยอดต้นเป็นพุ่มทรงกระบอก มีกิ่งก้านเล็กย้อยลงมาหลายสาขา ออกดอกเป็นช่อกระจุกซ้อนกันสีขาวตามปลายกิ่งและบานในช่วงเย็น นิยมปลูกในสวน ลานจอดรถ ให้มีระยะห่างจากตัวบ้านอย่างน้อย 1.5 เมตร เพื่อไม่ให้รากของต้นปีบไม่ไปทำร้ายบ้าน และปลูกในที่มีแสงแดดส่องลงมาตลอด

 
การปลูกต้นไม้บังแดด ไม่ว่าจะปลูกไว้บังแดดข้างบ้าน ไม่ได้เป็นเพียงแค่ให้ร่มเงา ความเย็นให้แก่เรา และตัวบ้านเท่านั้น ยังทำให้สิ่งแวดล้อมล้อมรอบข้างอุดมสมบูรณ์ ได้รับอากาศที่บริสุทธิ์จากธรรมชาติสร้างขึ้น และยังเป็นสมุนไพรฝีมือเราที่หาไม่ได้จากบ้านอื่นอีกด้วย