คนที่ชอบการปลูกต้นไม้ จะต้องมี “ต้นไม้ให้ร่มเงา” หลายๆ ชนิดอยู่ในบ้านอย่างแน่นอน เพราะนอกจากช่วยให้มีความร่มเย็นแล้ว ยังมีสายพันธุ์ที่ส่งกลิ่นหอมหรือให้ดอกสวย ๆ สร้างความประทับใจต่อคนในบ้านอีกด้วย ใครที่กำลังมองหาต้นไม้ที่คอยให้ร่มเงากับบ้านอยู่ ขอแนะนำ 12 ต้นไม้ดี ๆ เหล่านี้เลย
ต้นไม้ชนิดนี้มีความสูงใหญ่ให้ร่มเงาได้ดี เรียกอีกชื่อว่า “ต้นแผ่บารมี” ลักษณะของใบจะเกาะกันเป็นพุ่ม กิ่งแตกออกเป็นชั้น ๆ ซึ่งแต่ละกิ่งนั้นแยกออกจากกันราว 50-100 เซนติเมตร มีอายุยืนยาว เติบโตได้เร็วมากใช้เวลาไม่นานก็ได้ต้นขนาดใหญ่ ดอกของหูกระจงจะมีสีขาว ด้วยความพิเศษที่กล่าวมานี้จึงทำให้ได้รับความนิยมในการปลูกให้ร่มเงา อีกทั้งชื่อก็มีความหมายดีด้วย
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ โตได้สูงสุดถึง 60 เมตร มีทรงคล้ายกับต้นฉัตร อายุยืน ปลูกง่าย กิ่งของต้นไม้ชนิดนี้จะแผ่ออกเป็นชั้น พอมีอายุสักหน่อยใบจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นรูปกรวย จับตัวกันเป็นพุ่ม ด้วยลักษณะของต้นที่ไม่ค่อยไปเกะกะบ้านอื่นมากนักจึงทำให้นิยมนำไปปลูกกันริมกำแพงรั้วบ้านเพื่อปกป้องความร้อนจากแสงอาทิตย์ที่จะส่องเข้ามาถึงตัวบ้าน
บางบ้านก็ยังเรียก “แคป่า” ถือเป็นไม้ยืนต้นที่ให้ร่มเงาได้ดีเนื่องจากแผ่กิ่งก้านสาขาออกไปทั่วทั้งต้น มีความสูงได้ถึง 25 เมตร เมื่อเริ่มเข้าสู่ระยะออกดอก ดอกที่ออกมาจะมีสีขาวอยู่รวมกันบริเวณปลายกิ่งตั้งแต่ 1–8 ดอก เมื่อถึงเวลาบานสะพรั่งจะสวยงามสุดๆ นอกจากช่วยบังแสงและให้ร่มเงา ยังนำดอกมาทานกับอาหารได้อีกด้วย
ไม้ยืนต้นที่มีขนาดสูงราว 20 เมตร เมื่อโตเต็มที่ ใบจะออกแบบแผ่กว้าง ไม่เกาะกันเป็นพุ่ม มีลักษณะแหลม เวลาลมพัดจะเกิดความพลิ้วไหว ช่วยสร้างอารมณ์แห่งความสบายใจจากความเครียดได้ จัดเป็นต้นไม้ที่ทนน้ำท่วมได้ดีมาก ๆ แม้สายพันธุ์ในเมืองไทยจะไม่มีการออกดอกแต่เป็นต้นไม้ที่พิสูจน์มาแล้วว่า ช่วยสร้างร่มเงาและสร้างบรรยากาศอันสดใสให้กับบ้านจริง
ต้นไม้ขนาดใหญ่ที่ให้ร่มเงากับตัวบ้านได้อย่างดี สูงตั้งแต่ 10 เมตร ขึ้นไป ใบเกาะซ้อนกันคล้ายกับช่อดอกไม้ ปลายแหลม ตัวใบมน เมื่อออกดอกจะเป็นสีเหลืองสดขนาดเล็กรวมตัวกันจึงสวยงามมาก ความหมายของประดู่คือ ความรักสามัคคีระหว่างกัน เมื่อนำไปปลูกในบ้านจะให้ความสดใสจากสีสันของดอก อีกทั้งยังมีลำต้นแข็งแรง ไม่โค่นล้มง่าย ๆ ด้วย
หากเทียบกับไม้ยืนต้นอื่น ๆ จำปาอาจไม่ได้สูงใหญ่มากนัก มักมีความสูงราว 20 ฟุต แต่ลักษณะของต้นจะเป็นแบบพุ่ม ใบเรียวยาวไม่ใหญ่มาก ตอนออกดอกจะมีสีเหลืองรวมกันเป็นช่อ ด้วยความเป็นต้นไม้แบบพุ่มเตี้ยจึงช่วยบังแดดให้กับบ้านหรือในสวนได้ดีมาก ยิ่งเลือกสายพันธุ์ที่มีกลิ่นหอมจะยิ่งช่วยเพิ่มความสุข และความสบายในทุก ๆ เช้าเมื่อตื่นนอน
ขนาดต้นจะมีตั้งแต่กลางไปจนถึงสูงใหญ่ ใบแข็ง เรียวยาว สีของดอกหลากหลาย เช่น สีขาว, สีเหลือง, สีส้ม, หรือสีชมพู เวลาออกดอกจะเกาะกันเป็นพุ่ม อาจมีถึง 15 ช่อใน 1 พุ่ม จึงดูความสวยงาม มีกลิ่นหอมฟุ้งตลอดวัน เหมาะสำหรับการปลูกเพื่อให้ร่มเงาบริเวณพื้นที่พักผ่อนหน้าบ้าน หรือใครจะปลูกให้ต้นมีขนาดใหญ่เพื่อบดบังความร้อนของแสงแดดส่องตัวบ้านก็ไม่มีปัญหา
ต้นไม้ขนาดใหญ่สามารถสูงได้ถึง 25 เมตร มีความโดดเด่นตรงดอกซึ่งเป็นสีชมพูสวยงาม ออกรวมกันเป็นช่อ ยามบานสะพรั่งพร้อมๆ กันจะทำให้มองเห็นแต่สีชมพูเต็มต้นไปหมด แม้ใบมีขนาดเล็กแต่คนปลูกจะรู้ดีว่าร่มเงาที่ได้มาจากดอกอันแสนงดงามนั่นเอง ต้นไม้ชนิดนี้แผ่กิ่งก้านกว้างใหญ่จึงนิยมปลูกกับพื้นที่สวนที่มีขนาดกว้างพอสมควร
ไม้ผลัดใบที่มีขนาดต้นกลาง ๆ ไม่ได้สูงใหญ่มากนัก กิ่งก้านที่แผ่ออกมาเป็นแบบกระจัดกระจาย ดอกทองกวาวจะออกรวมกันเป็นกลุ่ม ยามบานสะพรั่งมีสีส้ม หรือแดงส้ม จึงให้ความสวยงามได้เป็นอย่างดี โดยใน 1 ดอกจะมีทั้งหมด 5 กลีบ พอหมดฤดูกาลออกดอกก็เกิดการผลัดใบ ซึ่งใบที่เคยมีอยู่จะค่อย ๆ ร่วงหล่นไปและใบอ่อนใหม่จะขึ้นมาแทนที่
แม้เป็นทรงไม้พุ่มขนาดกลาง ๆ ไม่ใหญ่มาก แต่ด้วยกิ่งก้านและใบที่แผ่ออกกว้างจึงทำให้ต้นฝรั่งเป็นไม้อีกชนิดที่ได้รับความนิยมในการปลูกเพื่อให้ร่มเงา ใบมีความหนา แข็งแรง จึงป้องกันแสงอาทิตย์ได้ดี เมื่อเริ่มโตจะเห็นดอกตามยอดกิ่ง ซึ่งความพิเศษของฝรั่งก็คือ สามารถให้ผลที่ทานได้ รสชาติอร่อย มีคุณค่าทางอาหารสูง หลายบ้านจึงปลูกเพื่อเก็บลูกและให้ร่มเงาไปพร้อมกัน
ต้นไม้ที่ให้ร่มเงาได้ดีสุด ๆ อีกชนิดเนื่องจากมีขนาดสูงใหญ่ มีความสูงเฉลี่ย 10 เมตร แต่แตกใบออกมาเป็นพุ่มเกาะตัวกัน จึงช่วยบังร่มเงาและแสงแดดได้แบบไร้ที่ติ โดยเฉพาะบ้านไหนมีการทำสวนนั่งเล่น แนะนำว่าปลูกต้นไม้ชนิดนี้เพื่อสร้างร่มเงาจะดีมาก ลำต้นและกิ่งก้านเหมือนกับต้นไทรทั่วไป คือ มีกิ่งก้านที่ห้อยลงพื้น เวลามองออกไปเห็นถึงความงดงามเกินบรรยาย
เป็นไม้ขนาดกลางถึงใหญ่ สูงราว 10 เมตร ขึ้นไป ใบจะแตกออกเยอะรวมตัวกันเป็นพุ่ม มีลักษณะคล้ายไข่ เมื่อออกดอกจะรวมกันจึงมีความสวยงามในตัวไปอีกแบบ แต่สิ่งที่พิเศษมาก ๆ สำหรับคนที่ปลูกต้นลำดวนก็คือ ดอกสีสันสวยงาม เพราะออกรวม ๆ กัน มีการส่งกลิ่นหอมฟุ้งกระจายไปทั่ว เมื่อสูดเข้าไปแล้วจะผ่อนคลาย ปลูกได้ง่าย ๆ แข็งแรง ตายยาก
การปลูก “ต้นไม้ให้ร่มเงา” เอาไว้ในบ้านนับว่าเป็นเรื่องที่ดีมากๆ นอกจากทำให้ผู้อยู่อาศัยไม่ร้อนมากจนเกินไปตลอดวัน ยังให้ความคุ้มค่าในด้านอื่นๆ เช่น ผลหรือดอก อีกด้วย ใครชื่นชอบต้นไม้ประเภทไหนก็เลือกปลูกตามใจได้เลย ขึ้นชื่อว่าปลูกต้นไม้แล้วมีประโยชน์แน่นอน ใครมีครอบครัวลองใช้เวลาปลูกต้นไม้ด้วยสานสัมพันธ์ให้แน่นแฟ้นขึ้นก็ได้ พอเห็นต้นไม้โตขึ้นมองไปทีไรก็มีความสุข ดีต่อทั้งกายและใจเลยทีเดียว