จากศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ สู่บ้านและคอนโดสำหรับผู้สูงอายุ

การที่ประชากรโลกเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เป็นผลเนื่องมาจากการตายที่ลดลง ในขณะที่อัตราเกิดยังคงสูงอยู่มากในประเทศส่วนใหญ่ทั่วโลก ที่เรียกว่า “การสูงวัยของประชากร”  องค์การสหประชาชาติได้ประมาณว่าประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปจะมีมากถึง 16% ของประชากรทั้งหมดในอีก 35 ปีข้างหน้า เท่ากับว่าในเวลานั้นจะมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไป มากกว่า 1,600 ล้านคนอยู่ในโลกของเรา

ซึ่งไม่ใช่เรื่องใหม่ จริงๆประเทศไทยเราได้เข้าสู่สังคมสูงอายุมาตั้งแต่ปี 2548 แล้ว โดยจำนวนประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไป มีสัดส่วน 7% ของประชากรทั้งหมด และในอนาคตประชากรสูงอายุในประเทศไทยจะเพิ่มจำนวนมากขึ้นอย่างรวดเร็ว คาดว่า ในปี 2564  ประเทศไทยจะกลายเป็น “สังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์” เพราะมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากถึง 14% ของประชากรทั้งหมด และในปี 2574 จะกลายเป็น “สังคมสูงอายุระดับสุดยอด” คือ มีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากถึง 20%

ประเทศไทยในรอบ 20-30 ปีที่ผ่านมา จำนวนประชากรเพิ่มช้าลงๆ โครงสร้างอายุได้เปลี่ยนรูปไปในทิศทางที่มีอายุสูงขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากการลดลงของภาวะเจริญพันธุ์ และการที่คนไทยมีอายุยืนยาวขึ้น คนไทยมีลูกกันน้อยลง จาก ที่ผู้หญิง 1 คนมีลูกเฉลี่ย 5 คน ปัจจุบัน มีอัตราเฉลี่ย 1.6 คนเท่านั้น

จากผลการสำรวจที่อยู่อาศัยของผู้สูงอายุในประเทศไทย ปัจจุบันพบว่า

• 82.2% ผู้สูงอายุพักอาศัยในบ้านเดี่ยว
• 7.3%   ผู้สูงอายุพักอาศัยในทาวน์เฮ้าส์
• 5.5%   ผู้สูงอายุพักอาศัยในอาคารพาณิชย์หรือตึกแถว

ซึ่งแน่นอนว่า คนเราเมื่อมีอายุมากขึ้น ก็ย่อมมีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นธรรมดา ทั้งการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่ง การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลต่อสภาพที่อยู่อาศัย นำมาสู่แนวคิดการออกแบบสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุ

ขนาดพื้นที่ที่อยู่อาศัยโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 204.77 ตร.วา โดยส่วนใหญ่เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์เอง และ อยู่อาศัยในที่อยู่ปัจจุบันเป็นเวลามากกว่า 20 ปี ซึ่งอาศัยอยู่บ้านหลังเดียวกับลูกหลาน ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ ไม่มีปัญหาด้านที่อยู่อาศัย แต่สิ่งที่เป็นปัญหาคือ ด้านสภาพแวดล้อมของที่อยู่อาศัย เช่น อากาศไม่ดี เสียงดัง ปัญหาเพื่อนบ้าน มีเพียง 20.3% ที่คิดในเรื่องการย้ายจากที่อยู่ปัจจุบัน 79.3 % ไม่เคยคิดย้ายจากที่อยู่ปัจจุบันเพราะรักและผูกพันอยู่กับที่เดิม แต่ต้องการปรับปรุงที่อยู่อาศัยเดิม มีวงเงินเฉลี่ยอยู่ที่ 409,147 บาท

จากสาเหตุที่ได้กล่าวมาในข้างต้นนำมาซึ่งแนวคิด การออกแบบ ที่อยู่อาศัย เพื่อผู้สูงอายุโดยเฉพาะ สามารถนำมาประยุกต์ได้ทั้งบ้านและคอนโดมิเนียม

ขอบคุณภาพประกอบ : เพอร์เฟคเพลส พระราม 9 - กรุงเทพกรีฑา

ลักษณะบ้าน

• ห้องนอนอยู่ชั้นล่างของบ้าน ทางเข้าบ้านควรมีระดับเดียวกับพื้นภายนอก ทางลาดเข้าบ้านความชัน 1:12  
• พื้นใช้วัสดุไม่ลื่น ไม่มีพื้นต่างระดับ ไม่มีธรณีประตู ป้องกันการสะดุดล้ม
• รั้วบ้านควรโปร่ง  ประตูหน้าบ้านกว้าง 90-150 ซม.
• มือจับแบบก้านโยก และไม่ติดโช๊คอัพ
• มีระบบตัดไฟช็อต และ ไฟฉุกเฉิน​

ขอบคุณภาพประกอบ : ลุมพินี วิลล์ ราชพฤกษ์ - บางแวก

ห้องนั่งเล่น

• ควรเป็นห้องโปร่ง โล่ง ไม่มีเฟอร์นิเจอร์กีดขวาง
• หน้าต่างสูงจากพื้น 50 ซม. มองเห็นวิวภายนอกได้
• มีระบบระบายอากาศดี ควรใช้สีสว่าง ทำความสะอาดง่าย

ห้องครัว    

• ระดับโต๊ะ-เคาน์เตอร์ สูงจากพื้น 80 ซม.
• ปลั๊กไฟบริเวณเคาน์เตอร์ สูง 90 ซม. จากพื้น
• ด้านล่างของอ่างล่างมือ ควรโล่ง สำหรับรถเข็น
• เตา ตู้เย็น ลิ้นชักในครัว ไม่ควรอยู่ในมุม
• หิ้งและตู้ต่างๆ อยู่ในระดับที่ 150-168 ซม.
• มีระบบระบายอากาศดี มีแสงสว่างจากธรรมชาติ

ห้องนอน

• หน้าต่างในห้องควรมองเห็นทิวทัศน์ภายนอก ระดับหน้าต่างสูงจากพื้น 50 ซม.  
• เตียงนอนควรมีความยาวไม่น้อยกว่า 180 ซม. ระดับของเตียงสูง 40 ซม. (สูงเท่าระดับพื้นถึงข้อพับเข่า)  และมีที่ว่าง 90 ซม. รอบเตียง 3 ด้านไม่ควรอยู่ในมุมอับ
• เตียงนอนควรอยู่ใกล้ห้องน้ำ
• หัวเตียงควรมีโทรศัพท์และ สัญญาณฉุกเฉิน
• ปลั๊กซ์ไฟและสวิตช์ไฟสูงจากพื้น 90 ซม. เพื่อหลีกเลี่ยงการก้ม
• สวิตช์ไฟมีขนาดใหญ่กว่าปกติและมีแสงเมื่อปิดสวิตช์
• ตู้เสื้อผ้าเป็นแบบบานเลื่อน
• พื้นห้องใช้สีสว่าง สะอาดตา

ขอบคุณภาพประกอบ : ลุมพินี วิลล์ ราชพฤกษ์ - บางแวก

ห้องน้ำ

• ห้องน้ำกว้าง 1.50-2.00 ม.
• ระดับพื้นภายใน-ภายนอก เท่ากัน
• ติดตั้งราวจับที่อ่างล้างหน้า โถส้วม เพื่อช่วยในการทรงตัว
• ฝักบัวควรเป็นชนิดแรงดันต่ำ ก็อกน้ำเป็นแบบก้านโยก
• บริเวณฝักบัวและที่นั่งอาบน้ำควรมีที่นั่งและสัญญาณฉุกเฉิน
• พื้นกระเบื้องเป็นวัสดุชนิดไม่ลื่น

ประตู

• ทุกบานเป็นบานเลื่อนกว้างสุทธิ 90 ซม. เข้า-ออก สะดวก

อ่านบทความเกี่ยวกับบ้านผู้สูงอายุเพิ่มเติมได้ที่นี่

• บ้านสำหรับผู้สูงอายุ ต้องเป็นอย่างไร? ตอนที่ 1
• บ้านสำหรับผู้สูงอายุ ต้องเป็นอย่างไร? ตอนที่ 2
• บ้านต่างวัย จะปรับอย่างไรให้ตอบโจทย์ 3 เจนฯ

RECOMMENDED PROJECT

ลุมพินี วิลล์ ราชพฤกษ์-บางแวก

“ลุมพินี วิลล์ ราชพฤกษ์-บางแวก” สะดวกทุกการเดินทาง เข้า - ออกโครงการได้ 4 ทิศ ตั้งอยู่บนทำเลที่มีศักยภาพในการเดินทาง เชื่อมต่อถนนหลักได้หลายเส้น ไม่ว่าจะเป็น กาญจนาภิเษก บรมราชชนนี เพชรเกษม พุทธมณฑลสาย 1 หรือตัวถนนหลักอย่างถนนราชพฤกษ์เองก็เป็นอีกหนึ่งจุดที่นำความเจริญเข้ามาสู่บางแวก ซึ่งโครงการนี้ ทาง “ลุมพินี” รูปแบบใหม่ได้พัฒนาเป็น “ชุมชนน่าอยู่สำหรับผู้สูงวัย” ตามแบบฉบับ “LPN Design” แก่คนทุกวัยภายใต้แนวคิด Universal Design  โดยแบ่งเป็น 3 ช่วงวัย ได้แก่ วัยเด็ก , วัยรุ่นและวัยทำงาน , ผู้สูงวัยที่ช่วยเหลือตัวเองได้ โดยทาง LPN ได้จัดทำทั้งพื้นที่ส่วนกลางและภายในห้องชุดสำหรับผู้สูงวัย ดังนี้

• ห้องกิจกรรมผู้สูงอายุ
• ราวจับเพื่อประคองตัวในห้องน้ำ
• วัสดุปูพื้นกันลื่น
• ปุ่มฉุกเฉินภายในห้องพัก 2 ปุ่ม
• ทางลาดชัน
• วัสดุอุปกรณ์ภายในห้องชุดไม่มีเหลี่ยมมุม
• ห้องพยาบาลเบื้องต้น

สำหรับการติดตั้งอุปกรณ์สำหรับผู้สูงวัยนั้น ได้รับความร่วมมือจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อให้รองรับผู้สูงที่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ โดยจะออกแบบไว้เพื่อใช้ในห้องชุด และพื้นที่ส่วนกลาง