ในการสร้างบ้านสักหลังหนึ่ง หรือสถานที่พักอาศัยอื่นๆ ต่างมีองค์ประกอบที่หลากหลาย และแตกต่างกันออกไปตามการออกแบบและความต้องการของเจ้าของบ้าน ซึ่งในการสร้างบ้านหนึ่งหลังล้วนแล้วแต่มีวัสดุก่อสร้างจำนวนมาก ถ้าหากให้เอ่ยชื่อออกมา วัสดุพื้นฐานที่คนทั่วไปจะนึกถึงก็คงหนีไม่พ้น ไม้ เหล็ก ปูน ฟาง หิน ทราย เป็นต้น ซึ่งในบรรดารายชื่อที่คนส่วนใหญ่นึกออกจะมีอะไรบ้างที่เป็นวัสดุพื้นฐานมาดูพร้อมกันเลย
สำหรับวัสดุก่อสร้างพื้นฐานชนิดแรก เป็นวัสดุที่นิยมมาแต่โบร่ำโบราณ และยังคงนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน สังเกตได้จากบ้านเรือนทั้งในอดีต และปัจจุบันล้วนแล้วแต่มีองค์ประกอบที่เป็นไม้ทั้งสิ้น มีปริมาณการใช้จำนวนไม้นั้นขึ้นอยู่กับการออกแบบว่าจำเป็นต้องใช้มากน้อยแค่ไหน สาเหตุที่ได้รับความนิยมตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน เพราะว่าเป็นวัสดุที่สามารถหาได้อย่างง่ายตามธรรมชาติ มีความแข็งแรง ทนทาน
สำหรับคนที่เรียนแผนการเรียนวิทยาศาสตร์ - คณิตศาสตร์มาจะรู้จัก “เหล็ก” ในสถานะธาตุชนิดหนึ่งในตารางธาตุ มีธาตุผสมภายในเหล็กเป็นจำนวนมาก เช่น คาร์บอน ซิลิคอน ฟอสฟอรัส กำมะถัน แมงกานิส เป็นต้น สำหรับคนที่ทำงานเกี่ยวกับการก่อสร้างจะรู้จักในสถานะวัสดุที่นิยมนำมาใช้ประโยชน์ที่หลากหลาย และเหล็กถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ได้แก่ เหล็กกล้า และเหล็กหล่อ เพราะมีคุณสมบัติที่ทนทาน แข็งแรง ไม่น้อยไปกว่าไม้
ปูนถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ปูนขาว ปูนปลาสเตอร์ และปูนซีเมนต์ เป็นวัสดุที่มีความละเอียดจากหินปูน มีลักษณะเป็นฝุ่นผง สำหรับผู้ที่ต้องการสร้างบ้านจะนิยมนำปูนซีเมนต์มาใช้กันอย่างแพร่หลาย เพราะเป็นวัสดุที่เปรียบเสมือนกาว เป็นตัวผสานสำหรับการผลิตคอนกรีต โดยปูนซีเมนต์มักจะนำมาใช้งานในการก่อ ฉาบ หรืองานตกแต่งสำหรับการปูกระเบื้อง
วัสดุพื้นฐานที่นิยมนำมาใช้งานสำหรับการก่อผนัง มักจะฉาบด้วยปูนซีเมนต์ในอดีต แต่ปัจจุบันการตกแต่งบ้านสไตล์ลอฟท์ได้รับความนิยมมากขึ้น อิฐจึงไม่เป็นเพียงแค่วัสดุสำหรับก่อสร้างเท่านั้น แต่ยังเป็นวัสดุที่นิยมสำหรับตกแต่งบ้านอีกด้วย ซึ่งอิฐเองก็มีหลายประเภทแตกต่างกันไป เช่น อิฐมวลเบา อิฐขาว อิฐบล็อก อิฐแดง บ้างก็เรียกอิฐมอญ หรืออิฐดินเผา เป็นต้น
วัสดุทางธรรมชาติที่นิยมนำมาใช้ในงานก่อสร้าง ซึ่งดินที่ดี และเหมาะสมในการสร้างบ้านจะต้องเป็นดินที่มีความเหนียวมากพอ มีทรายจำนวนมาก เพื่อลดการแตกร้าวของดินที่มีความเหนียวมากจนเกินไป และมีความทนทานต่อการกัดเซาะของฝน
วัสดุสำหรับก่อสร้างพื้นฐานเหล่านี้ เป็นสิ่งที่คนที่มีความคิดจะสร้างบ้านต้องรู้จักเป็นอย่างดี เพื่อความเหมาะสมในการเลือกใช้วัสดุเหล่านั้นในการก่อสร้าง และเพื่อความตอบโจทย์ของบ้านที่ตนเองต้องการ นอกจากวัสดุพื้นฐานเหล่านี้แล้วยังมีวัสดุก่อสร้างอื่นอีกด้วยที่นิยมนำมาใช้ในการก่อสร้าง