เอกสารที่ดิน รู้ไว้ไม่มีโดนหลอก

ใช่ว่าแค่มีที่ดิน อยู่อาศัย หรือใช้ประโยชน์บนที่ดินนั้น จะเท่ากับว่าเราสามารถซื้อขายโอน รวมถึงทำนิติกรรมต่างๆ ได้ตามอำเภอใจ แต่จะต้องอาศัยเอกสารเกี่ยวกับที่ดินต่างๆในการยืนยันสิทธิที่ไม่เหมือนกันในแต่ละเอกสาร ซึ่งหากไม่เข้าใจหรือดูไม่ดีก่อนซื้อขาย ระวังอาจถูกหลอก หรือนำไปใช้อย่างผิดกฎหมายได้นะครับ เราไปรู้จักเอกสารเกี่ยวกับที่ดินที่ปัจจุบันยังใช้กันอยู่กันครับ

ใบจอง (น.ส.2)
หนังสือแสดงการครอบครองที่ดินชั่วคราวเพื่อทำประโยชน์ในที่ดินได้ โดยนับตั้งแต่มีใบจองจะต้องทำประโยชน์ในที่ดินภายใน 6 เดือน และต้องทำให้แล้วเสร็จภายใน 3 ปี รวมถึงต้องทำประโยชน์ให้ได้อย่างน้อย 3 ใน 4 ของที่ดินที่จัดให้ ซึ่งผู้ที่มีใบจองที่ทางราชการออกให้นี้จะมีสิทธิครอบครองเพื่อทำประโยชน์ แต่ไม่สามารถขาย โอน และจำนองได้ เว้นแต่จะโอนเป็นมรดกตกทอดแก่ทายาทเท่านั้น

หนังสือรับรองการทำประโยชน์ 
หนังสือที่ทางราชการรับรองว่าสามารถครอบครองและทำประโยชน์ได้ ซึ่งจะต้องเป็นที่ดินที่ไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์ส่วนรวม เช่น ทางน้ำ ทางหลวง ทะเลสาบ ชายตลิ่ง ภูเขา เกาะ ที่สงวนหวงห้าม หรือที่ดินที่รักษาทรัพยากรธรรมชาติหรือเพื่อสาธารณะประโยชน์อื่นๆ โดยผู้มีหนังสือรับรองนี้จะไม่สามารถขาย โอน หรือทำนิติกรรมได้ แบ่งเป็น 2 แบบดังนี้

1. น.ส.3 เอกสารแสดงสิทธิในที่ดินที่มีการกำหนดตำแหน่งของที่ดินด้วยรูปร่างของที่ดิน เนื้อที่ และแนวเขตจากกำนันหรือผู้ใหญ่บ้านในพื้นที่

2. น.ส.3 ก เอกสารแสดงสิทธิในที่ดินที่มีการกำหนดตำแหน่งของที่ดินด้วยการใช้ระวางภาพถ่ายทางอากาศ โดยวัดแนวเขตจากแนวรั้ว แนวหลักปักเองหรือจากลักษณะทางภูมิประเทศที่เด่นชัด เช่น สันเขา ลำคลอง ต้นไม้ใหญ่ เป็นต้น 

ใบไต่สวน (น.ส.5)
เป็นหนังสือที่ใช้ออกก่อนการออกโฉนดที่ดิน เนื่องจากสมัยก่อนต้องใช้ระยะเวลาในการออกโฉนดจึงมีใบ น.ส. 5 ออกให้เพื่อให้สามารถโอนหรือนำที่ดินไปจดทะเบียนสิทธิอื่นได้ในระหว่างรอใบโฉนดที่ดิน แต่ในปัจจุบันมักจะออกใบไต่สวนและโฉนดที่ดินพร้อมกัน

โฉนดที่ดินหรือโฉนดตราจอง (น.ส.4)
หนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ว่าเจ้าของโฉนดมีสิทธิ์อย่างสมบูรณ์แบบในที่ดินผืนนั้นๆ ไม่ว่าจะใช้ประโยชน์ ขาย โอน หรือทำนิติกรรมอื่นๆ ได้ทุกประการ

หนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด (อ.ช.2) 
เป็นเอกสารแสดงความเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์เหมือนโฉนดที่ดิน เพียงแต่ใช้กับที่อยู่อาศัยในประเภทอาคารชุดหรือห้องคอนโดมิเนียม โดยจะแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับห้องชุด ได้แก่ เนื้อที่ของที่ดินที่อาคารชุดตั้งอยู่ ชั้นที่ห้องชุดตั้งอยู่ ขนาดพื้นที่ใช้สอยในห้องรวมพื้นที่ระเบียง แผนผังและรูปแบบของห้อง ความสูงจากพื้นถึงฝ้าเพดาน และที่จอดรถ รวมไปถึงสิทธิ์ต่อทรัพย์สินส่วนกลาง ได้แก่ บันไดขึ้นลง ทางเดิน สนามเด็กเล็ก สระว่ายน้ำ หรือสาธารณูปโภคอื่นๆ ที่มีและใช้งานร่วมกัน

เอกสารเกี่ยวกับที่ดินเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ซื้อผู้ขายต้องระมัดระวังในการทำไปทำนิติกรรมต่างๆ นี่เป็นเพียงเอกสารเกี่ยวกับที่ดินที่กรมที่ดินเป็นผู้ออกให้ ซึ่งใครที่อยากลงทุนที่ดินเปล่า , ขายที่ดินเปล่า ควรจะเข้าใจเรื่องเอกสาร ภาษี และสัญญาเกี่ยวกับที่ดินไว้ด้วยนะครับ
ขอบคุณภาพประกอบ : สำนักงานที่ดิน