บ้านคือหัวใจสำคัญของการดำเนินชีวิต เชื่อว่าทุกคนต่างปรารถนามีบ้านเป็นของตัวเอง เมื่อมีโอกาสในการสร้างบ้าน จึงต้องการช่าง เครื่องมือ และอุปกรณ์ต่างๆ ที่ดีที่สุด เพื่อทำให้บ้านที่เราตั้งใจสร้างนั้นน่าอยู่และไร้ซึ่งปัญหาใด ๆ องค์ประกอบสำคัญในการสร้างบ้านอย่างหนึ่งคือ งานปูนโดยเฉพาะงานรากฐาน คงปฏิเสธไม่ได้ว่า งานปูน ยังเป็นความสำคัญหลักในการสร้างบ้าน
นอกจากนี้ ช่างที่ดูแลงานปูน ต้องเป็นช่างที่มีความเข้าใจและรู้จักใช้ปูนชนิดต่างๆ ให้เหมาะสมกับเนื้องาน เรียกได้ว่า ขั้นตอนการใช้ปูนไม่ได้มีเพียง เทปูน ผสมน้ำ แล้วนำไปใช้ทันที แต่มีความละเอียดในเชิงช่างที่ต้องรู้จักปูน และรู้ว่าส่วนประกอบต่างๆ ของบ้านที่สร้าง ต้องใช้ปูนชนิดไหนแบบใด ในฐานะเจ้าของบ้าน เราควรทำความรู้จักกับพื้นฐาน งานปูน เพื่อเราสามารถตรวจสอบคุณภาพงาน พร้อมเลือกปูนที่เหมาะสมในการสร้างบ้านของเรา
งานปูน คือ งานที่เกี่ยวข้องกับการใช้วัสดุที่เรามักเรียกว่า ปูนซีเมนต์ มาทำการผสมกับวัสดุอื่น คือ ทราย หิน และน้ำ เพื่อนำมาใช้เป็นวัสดุพื้นฐานสำหรับการก่อสร้างบ้านและตัวอาคารต่าง ๆ โดยปูนแต่ละแบบมีคุณสมบัติที่แตกต่างกันไป ซึ่งการทำงานกับปูน ช่างจำเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจ รวมไปถึงเทคนิคในการใช้ปูนให้เหมาะสมกับงาน จึงสามารถสร้างชิ้นงานที่สวยงาม แข็งแรง เหมาะสมกับพื้นที่ต่าง ๆ ได้
งานปูน ถือเป็นงานโครงสร้างหลักของบ้าน นับตั้งแต่การวางรากฐานที่ต้องใช้ปูนในการเทพื้น หล่อเสา เรื่อยไปจนถึงการทำลวดลายประดับตกแต่งตัวอาคาร การใช้งานปูนประเภทต่าง ๆ ต้องมีความเหมาะสมกับชิ้นงานนั้น ๆ ไม่สามารถใช้ปูนต่างชนิดมาทำงานแทนกันได้ โดยเฉพาะในส่วนรากฐานที่ต้องใช้ปูนแทบทั้งหมด ถ้ารากฐานเกิดความผิดพลาดเนื่องจากการใช้เนื้อปูนและฝีมืองานปูนที่ไม่ได้มาตรฐาน ย่อมส่งผลถึงความปลอดภัยของตัวอาคารแน่นอน
ในฐานะเจ้าของบ้าน เราควรทำการศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ งานปูน เพราะงานแต่ละอย่างนั้น ใช้ปูนกันคนละประเภท การที่เรามีความรู้เรื่องงานปูนบ้าง จะเป็นตัวช่วยให้เราเลือกช่างและเลือกปูนสำหรับงานของเราได้อย่างถูกต้อง
ในวงการก่อสร้าง ได้แบ่งงานปูนออกตามลักษณะเนื้องานและโครงสร้างอาคาร ได้เป็น 4 ประเภท ดังนี้
โครงสร้างคือหัวใจสำคัญของบ้านและอาคาร งานปูนมีส่วนสำคัญในการวากรากฐานโครงสร้างของตัวอาคาร ตั้งแต่งานเทพื้นรากฐาน การเทเสา รวมไปถึงการสร้างคานรับน้ำหนักตามจุดต่าง ๆ ของบ้าน งานโครงสร้างต้องใช้ปูนที่ไม่อมความชื้น เทหรือก่อแล้วต้องเนื้อแกร่งและรับน้ำหนักได้เต็มที่ การเลือกใช้ปูนผิดประเภท หรือผสมปูนไม่ถูกต้องย่อมนำมาซึ่งปัญหาใหญ่เกี่ยวกับโครงสร้างบ้านและตัวอาคารในอนาคต
หลังจากเรื่องงานปูนส่วนโครงสร้าง ลำดับถัดมาคืองานในส่วนอาคาร ภาษาเชิงช่างเรียกงานปูนลำดับนี้ว่า งานก่ออิฐถือปูน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นงานก่อสร้างโครงสร้างของบ้าน อาทิ กำแพง และฝาผนัง ช่างที่รับผิดชอบงานส่วนนี้ต้องมีความรู้ในด้านการก่อและการฉาบ นั่นคือ งานก่อ เน้นการเกาะติด ยึดแน่น งานฉาบ เน้นความเรียบลื่น สวยงาม เนื้อปูนที่ใช้จึงต้องมีส่วนผสมที่แตกต่างกัน เพื่อการสร้างความแข็งแรงมั่นคงให้ตัวอาคารได้เป็นอย่างดี
งานปูนสำหรับสุขภัณฑ์มีความสำคัญอย่างมาก เพราะสุขภัณฑ์ต้องอยู่ใกล้ชิดกับน้ำและความชื้นเสมอ งานปูนส่วนนี้ จึงต้องรู้จักการใช้ปูน หมักปูน เพื่อป้องกันการรั่วซึมและความชื้นเข้าไปในชิ้นงาน ช่างต้องมีความรู้ในการเลือกใช้ปูนอย่างเหมาะสม งานปูนสุขภัณฑ์ทั้งในส่วนห้องน้ำ ห้องครัว และระบบน้ำต่างๆ ไม่สามารถผิดพลาดหรือแก้ไขได้ เพราะถ้าเกิดความผิดพลาดเมื่อใด ต้องมีการรื้อออกมาใหม่ทั้งหมด สร้างปัญหาทำให้งบประมาณบานปลายได้
ความงดงามอ่อนช้อยของปูนประดับ คือศิลปะเชิงช่างที่หาช่างมือดีได้ไม่ง่ายนัก การทำงานปูนประดับให้พริ้วไหวสวยงาม ต้องมีความรู้ทั้งด้านศาสตร์การใช้ปูน และศิลปะสำหรับการออกแบบ งานปูนประดับจะงดงามหมดจด ขึ้นอยู่กับปูนที่ใช้ งานปูนด้านนี้ส่วนใหญ่ใช้ปูนซีเมนต์สีขาวที่มีความละเอียดอ่อนทั้งในการหมัก การผสม และการขึ้นรูป งานปูนประดับอาจไม่ได้มีผลต่อโครงสร้าง แต่เป็นงานที่ให้คุณค่า และความงดงามทางด้านจิตใจให้กับผู้อยู่อาศัย
เมื่อเจ้าของบ้าน มีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับ งานปูน ว่ามีการแบ่งแยกออกเป็นกี่ประเภท ก็จะสามารถเลือกช่างงานปูนได้เหมาะสมกับเนื้องาน สิ่งสำคัญที่ช่วยในการเลือกช่างปูน และงานปูนให้เหมาะกับบ้านมีหลักการดังต่อไปนี้
ไม่ว่าจะสร้างบ้านด้วยไม้หรือวัสดุอะไรก็ตาม แต่งานปูนย่อมมีส่วนเกี่ยวข้องกับการสร้างบ้านไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง การที่เจ้าของบ้านรู้จักเนื้องานที่เกี่ยวกับการใช้ปูน รวมถึงรู้วิธีเลือกปูนและช่างปูนให้เหมาะกับงาน จึงมีส่วนสำคัญที่ทำให้การสร้างบ้านของเรา แข็งแรง มั่นคงและไร้ซึ่งปัญหาด้านโครงสร้างรบกวนเราไปตลอดกาล