ไหว้พระพิฆเนศที่ไหน ไหว้อย่างไรถึงจะถูกต้อง

ความเชื่อในเรื่องการกราบไหว้เทพเจ้าของศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู รวมไปถึงการไหว้พระพิฆเนศนั้นถูกยอมรับว่าเป็นความเชื่อที่อยู่คู่กับวัฒนธรรมไทยมาตั้งแต่ครั้งอดีต ซึ่งความเชื่อในเรื่องการกราบไหว้ขอพรจากพระพิฆเนศก็มีหลากหลายความเชื่อ หลากหลายพิธีการ ในบทความนี้ลองมาศึกษาถึงประวัติของพระพิฆเนศ การไหว้พระพิฆเนศให้ถูกวิธี รวมไปถึงสถานที่สักการะพระพิฆเนศที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากกัน

1. กำเนิดพระพิฆเนศ

ตามความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู ซึ่งได้แพร่หลายมายังภูมิภาคนี้เมื่อหลายร้อยปีล่วงมาแล้ว มีความเชื่อว่าพระพิฆเนศ หรือพระคเณศ หรือพระคณะปติ เป็นเทพชั้นสูง กำเนิดของพระพิฆเนศนั้นตามตำนานเล่าว่าเป็นโอรสของพระอิศวร และพระอุมาเทวี มีรูปกายเป็นมนุษย์ แต่มีเศียรเป็นช้าง มีงาเดียว มีอิทธิฤทธิ์ ทรงวิทยาคุณต่างๆ มากมาย มีสัตว์พาหนะเป็นหนู

2. ความเชื่อเกี่ยวเรื่องพระพิฆเนศกับคนไทย

วัฒนธรรมไทยนั้นยอมรับพระพิฆเนศว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาตั้งแต่สมัยโบราณก่อนจะมีอาณาจักรอยุธยาเสียด้วยซ้ำ ซึ่งการสักการะพระพิฆเนศนั้นมาด้วยความเชื่อที่ว่าพระพิฆเนศคือเทพเจ้า และบรมครูแห่งศิลปะวิทยาการทั้ง 18 ประการ ทำให้พระพิฆเนศนั้นได้รับการยกย่องว่าเป็นเทพเจ้าแห่งศิลปะของคนไทย

นอกจากจะเชื่อว่าพระพิฆเนศนั้นเป็นเทพเจ้าแห่งศิลปะวิทยาการทั้งปวงแล้ว พระพิฆเนศยังถูกยอมรับว่าเป็นเทพเจ้าแห่งความสำเร็จ และสติปัญญา สามารถจัดการปัญหาทั้งหมดให้เรียบร้อยไปได้ การดำเนินกิจการใดๆ ถ้าบูชาพระพิฆเนศกิจการก็จะรุ่งเรืองไม่มีอุปสรรค

ซึ่งความเชื่อในเรื่องการเป็นเทพเจ้าแห่งความสำเร็จนั้นสัมพันธ์กับความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ เพราะว่าในพิธีบูชาเทพเจ้าของศาสนาพราหมณ์นั้นจะต้องเริ่มการสวดด้วยคาถาบูชาพระพิฆเนศก่อนทุกครั้ง เพราะเชื่อว่าการบูชาพระพิฆเนศก่อนจะช่วยให้การทำพิธีราบรื่นไร้อุปสรรคใดๆ นั่นเอง

3. ขั้นตอนการไหว้พระพิฆเนศ

จากที่กล่าวมาข้างต้นว่าการไหว้พระพิฆเนศนั้นมีหลากหลายความเชื่อ หลากหลายพิธี แต่ลองมาดูกันว่าการไหว้พระพิฆเนศแบบถูกต้องซึ่งเป็นที่ยอมรับในวงกว้างนั้นมีขั้นตอนอย่างไร และต้องเตรียมอะไรบ้าง

• ทำความสะอาด การเริ่มต้นสักการะสิ่งศักดิ์ใดๆ นั้นการเริ่มต้นขั้นตอนแรกคือการทำความสะอาดไม่ว่าจะเป็นการทำความสะอาดบริเวณที่มีรูปสักการะนั้นๆ อย่างเช่นหิ้ง หรือแท่นบูชา รวมไปถึงการทำความสะอาดร่างกายของตัวเองด้วย ซึ่งการเริ่มต้นสักการะพระพิฆเนศนั้นควรเริ่มด้วยการทำความสะอาดให้เรียบร้อยก่อนนั่นเอง
• เตรียมเครื่องบูชา การไหว้พระพิฆเนศนั้นมีของบูชาที่ต้องเตรียมตามความเชื่อในการบูชา ได้แก่ ดอกไม้สด ซึ่งสามารถใช้ดอกไม้อะไรก็ได้แต่ต้องล้างทำความสะอาดให้เรียบร้อยก่อนถวายทุกครั้ง
  น้ำสะอาด ซึ่งให้ถือว่าเป็นน้ำสำหรับถวายเทพจึงต้องเป็นน้ำจากขวดที่ไม่เคยเปิดดื่มมาก่อน รวมไปถึงแก้วที่ใส่น้ำต้องเป็นแก้วสำหรับถวายเท่านั้นไม่สามารถใช้แก้วน้ำดื่มที่มีคนเคยใช้แล้ว แต่ถ้าไม่สะดวกก็สามารถเปิดขวดน้ำ แล้วถวายทั้งขวดได้
  นมสด พระพิฆเนศเป็นเทพเจ้าที่ควรถวายนมสดรสจืด เป็นนมที่ไม่ผ่านการปรุงแต่ง และนอกจากนมสดจะใช้ถวายพระพิฆเนศแล้วนั้น นมสดยังจัดว่าเป็นอาหารโปรดของสัตว์พาหนะของพระพิฆเนศซึ่งได้แก่หนูนั่นเอง 
  ผลไม้ ผลไม้ที่ใช้ถวายพระพิฆเนศจะเป็นผลไม้อะไรก็ได้ตามความสะดวก และเหมาะสม แต่ต้องล้างให้สะอาดก่อนทุกครั้ง แต่ผลไม้ที่นิยมถวายได้แก่ กล้วย อ้อย ชมพู่ สาลี่ เป็นต้น 
  ขนมหวาน ขนมหวานที่จะถวายพระพิฆเนศนั้นควรเป็นขนมที่มีรสหวาน ประกอบด้วยแป้ง น้ำตาล และกะทิเป็นหลัก นอกจากขนมหวานแล้วยังสามารถถวายธัญพืชต่างๆ เช่น ข้าวสาร ถั่ว งา ข้าวกล้อง เพิ่มเติมได้ตามแต่ความเหมาะสม
• ข้อควรระวัง การถวายของให้พระพิฆเนศนั้นจะไม่มีการถวายของคาวเด็ดขาด รวมไปถึงภาชนะที่ใส่ของถวายนั้นเมื่อใช้เสร็จแล้วต้องทำการล้างทำความสะอาด และเก็บแยกไว้โดยเฉพาะ ไม่ให้นำมาใช้ตามปกติ จะนำมาใช้ต่อเมื่อมีการถวายของแก่พระพิฆเนศเท่านั้น
• ขั้นตอนการบูชา เมื่อเตรียมของต่างๆ ที่จะใช้ถวายพระพิฆเนศเรียบร้อยแล้วนั้น ขั้นตอนในการเริ่มบูชาพระพิฆเนศจะเริ่มด้วยการนำของบูชาทั้งหมดมาวางไว้หน้ารูป หรือเทวรูปที่ต้องการจะบูชา ส่วนการวางดอกไม้นั้นถ้าดอกไม้เป็นดอกก็ให้วางไว้ด้านหน้า แต่ถ้าร้อยมาเป็นพวงก็สามารถนำไปคล้องที่มือของเทวรูปได้
• จุดธูปเทียน จากนั้นให้จุดธูป เทียน หรือกำยานเครื่องหอมใดๆ ก็ได้ ซึ่งการจุดธูป เทียน เครื่องหอมนั้น ไม่มีข้อบังคับว่าจะต้องเป็นธูปกี่ดอก เทียนกี่เล่ม หรือเครื่องหอมกลิ่นอะไร เนื่องจากการจุดสิ่งต่างๆ เหล่านั้นเพื่อเป็นการใช้กลิ่นของธูป และเครื่องหอมในการประกอบพิธีบูชา ส่วนเทียนนั้นหมายถึงไฟ หรือดวงประทีปในพิธีบูชา ไม่จำเป็นต้องยกธูปไหว้เหมือนไหว้พระ ให้จุดแล้วปักไว้เฉยๆ
• ทำจิตให้สงบ การเริ่มไหว้พระพิฆเนศเมื่อเตรียมสิ่งต่างๆ รวมถึงจุดธูป เทียน เครื่องหอม เรียบร้อยแล้วให้ทำจิตใจให้สงบ พนมมือระลึกถึงพระพิฆเนศที่จะมาให้พร เมื่อจิตสงบดีแล้ว ให้เริ่มสวดบทบูชาพระพิฆเนศโดยจะสวดแบบอกเสียง หรือสวดในใจก็ได้ โดยบทบูชาพระพิฆเนศที่ใช้กันอย่างแพร่หลายมากที่สุดคือ “โอม ศรี คะเนศา ยะนะมะฮา” จำนวน 108 จบ
  นอกจากนั้นยังสามารถใช้บทสวดของพรพระพิฆเนศบทอื่นๆ ได้ อย่างเช่น บทสวดขอพรพระพิฆเนศ 8 บท ที่มีถ้อยคำดังนี้ 
  โอม พูตายะ นะมะหะ
  ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานความบริสุทธิ์แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด

โอม ภัคตะวิฆนะ วินาศิเน นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดทำลายความทุกข์ร้อนแก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม วิฆะณะราชายะ นะมะฮหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดขจัดอุปสรรคทั้งปวงอันจะเกิดแก่ชีวิตของข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม ศุธิปริยายะ นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานสติปัญญาในการประกอบอาชีพแก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม ศริษายะ นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานทรัพย์สมบัติและความอุดมสมบูรณ์แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม สธิรายะ นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานความมั่นคงแก่ชีวิตข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม สมาหิตายะ นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานสุขภาพพลานามัยที่ดีแก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
โอม สมุยายะ นะมะหะ
ขอพระพิฆเนศวรโปรดประทานความสงบสุขแก่ชีวิตข้าพเจ้าด้วยเถิด
ที่มา www.siamganesh.com

• ถวายไฟ เมื่อสวดบทบูชาพระพิฆเนศเรียบร้อยแล้วให้ทำการถวายไฟ โดยจะใช้เทียน ตะเกียง ตามแต่ความเหมาะสม โดยยกขึ้นหมุนตามเข็มนาฬิกา 3 รอบ จากนั้นให้นำฝามือไปอังไฟนิดหน่อยแล้วนำมาแตะที่หน้าผาก เพราะเชื่อว่าจะเป็นการเพิ่มพูนสติปัญญา หรือถ้าไปแตะบริเวณที่เจ็บป่วยก็เชื่อว่าจะสามารถช่วยรักษาโรคต่างๆ ได้อีกด้วย
• ขอพร เมื่อถวายไฟเสร็จแล้วก็สามารถขอพรจากพระพิฆเนศได้ตามแต่ต้องการ แต่เมื่อกำหนดจิตขอพรเสร็จเรียบร้อยแล้วให้กล่าวคำว่า “โอม ศานติ ศานติ ศานติ” ที่หมายความว่าขอให้สันติบังเกิด ก็เป็นอันเสร็จสิ้นพิธีไหว้พระพิฆเนศ
• การลาเครื่องบูชา เมื่อบูชาพระพิฆเนศเรียบร้อยแล้ว การลาเครื่องบูชาสามารถทำได้ทันทีในกรณีที่มีเพียงแค่การจุดเทียน โดยสามารถดับเทียนได้เลย แต่ถ้ามีการจุดธูป หรือกำยาน ต้องรอให้ธูป หรือกำยานนั้นดับลงก่อน จากนั้นนำเครื่องสังเวยมาจรดหน้าผากแล้วภาวนาว่า “โอม” เมื่อลาเสร็จแล้วสามารถนำเครื่องบูชามารับแบ่งกันทานได้ 
  สำหรับน้ำเปล่านั้นนิยมนำมาแต้มหน้าผาก หรือล้างหน้าเพื่อความเป็นสิริมงคล ส่วนนมถ้าใส่ขวด หรือใส่กล่องก็สามารถนำมาดื่มได้ แต่ถ้าใส่แก้วให้นำไปทิ้ง ไม่ควรนำมาดื่ม และก่อนการนำอาหารที่ถวายมาทานนั้นต้องเปลี่ยนภาชนะให้เรียบร้อยก่อนทุกครั้ง ห้ามใช้ปะปนกันเด็ดขาด

4. สถานบูชาพระพิฆเนศยอดนิยม

หลายๆ คนอยากจะลองไปไหว้พระพิฆเนศตามสถานที่ต่างๆ เพื่อความเป็นสิริมงคลแต่ไม่รู้ว่าสามารถไปไหว้ได้ที่ไหนบ้าง ลองมาดูกันว่าเทวสถาน หรือสถานสักการะพระพิฆเนศที่ได้รับความนิยมนั้นมีที่ไหนกันบ้าง

• เทวสถานโบสถ์พราหมณ์ กรุงเทพมหานคร เป็นเทวสถานที่มีรูปเทวรูปของพระพิฆเนศซึ่งเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย และยังถือวาเป็นเทวสถานศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาพราหมณ์อีกด้วย
• เทวาลัยพระพิฆเนศ แยกรัชดา – ห้วยขวาง สถานที่นี้ขัดว่าเป็นอีกสถานที่หนึ่งซึ่งมีผู้คนนิยมไปกราบไหว้ของพรพระพิฆเนศเป็นอันมาก ไม่ว่าจะเป็นชาวไทย หรือชาวต่างชาติ
• วัดสมานรัตนาราม ฉะเชิงเทรา วัดสมานรัตนารามได้ชื่อว่าเป็นวัดที่มีพระพิฆเนศปางนอนใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และยังมีพระพิฆเนศปางต่างๆ ให้กราบไหว้บูชาอีก 32 ปางด้วย
• เทวาลัยพระพิฆเนศ พระราชวังสนามจันทร์ นครปฐม ความพิเศษของเทวลัยพระพิฆเนศแห่งนี้คือเป็นเทวาลัยที่อยู่ในพระราชวังสนามจันทร์ โดยที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ให้สร้างขึ้นภายในพระราชวังสนามจันทร์เพื่อเป็นองค์ประธานนั่นเอง
• พระพิฆเนศ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตเพชรบุรี สำหรับพระพิฆเนศนั้นจะมีอยู่ในมหาวิทยาลัยศิลปากรทุกวิทยาเขต เนื่องจากเป็นสัญลักษณ์ของมหาวิทยาลัยศิลปากร และเป็นศูนย์รวมความศรัทธาของนักศึกษา ครูอาจารย์ เพราว่าพระพิฆเนศนั้นเป็นเทพแห่งศิลปะวิทยาการนั่นเอง แต่ความพิเศษของพระพิฆเนศที่วิทยาเขตเพชรยุรีนั้นคือเป็นพระพิฆเนศที่หล่อด้วยโลหะใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

ความเชื่อเรื่องการไหว้พระพิฆเนศนั้นเป็นความเชื่อที่เกิดจากความศรัทธา และความเชื่อส่วนบุคคลทั้งสิ้น ซึ่งการกราบไหว้ขอพรเทพเจ้า หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ใดๆ ควรศึกษาถึงประวัติ ที่มา แนวทางการปฏิบัติบูชาที่ถูกต้องก่อนเพื่อให้สามารถบูชาได้อย่างถูกต้อง รวมไปถึงเพิ่มความศรัทธาที่มีอยู่ให้เข้มแข็งมั่นคงยิ่งขึ้น ซึ่งความศรัทธานั้นย่อมกลับมาสร้างผลดีแต่ตัวผู้บูชาอย่างแน่นอน