ณรงค์ คองประเสริฐ ปฏิวัติผังเมืองเชียงใหม่ หลังสมดุลพัฒนา-อนุรักษ์ ไม่ลงตัว

ผังเมืองรวมจังหวัดเชียงใหม่ใกล้ประกาศใช้ภายในกลางปี 2555 โดยผังเมืองดังกล่าวได้ผ่านขั้นตอนและกระบวนการทางกฎหมายที่สำคัญเกือบทั้งหมดแล้ว ไม่ว่าจะเป็นคณะกรรมการผังเมือง คณะที่ปรึกษากฎหมายกระทรวงมหาดไทย ก่อนจะนำส่งต่อให้สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาเพื่อตรวจสอบ ก่อนประกาศในราชกิจจานุเบกษาใช้บังคับ

ผังแรก เป็นผังเมืองรวมเมืองเชียงใหม่ ที่จะนำมาใช้แทนฉบับเดิมประกาศใช้มา 20 ปี ซึ่งแบ่งโซนเป็น 12 โซน สีเขียว สีแดง สีเหลือง และสีต่างๆ มีถนนวงแหวนรอบกลาง ถนนวงแหวนรอบนอก พื้นที่ 429 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุม 7 อำเภอ ได้แก่อำเภอเมืองเชียงใหม่,แม่ริม,แม่โจ้,สันทราย,สารภี และหางดง

ส่วนผังฉบับที่ 2 ที่เตรียมประกาศใช้ คือ ผังเมืองรวมจังหวัดเชียงใหม่   ก็เตรียมประกาศต่อจาก  2 จังหวัดที่ประกาศไปแล้ว คือที่ จังหวัดสิงห์บุรี และที่จังหวัดสระบุรี  โดยผังเมืองรวมจังหวัดเชียงใหม่ ครอบคลุมทั้ง 25 อำเภอ ใช้เขตการปกครองของจังหวัดเป็นเขตวางผัง แบ่งพื้นที่ออกเป็น 5 โซน  ได้แก่

โซนที่ 1 พื้นที่สีชมพู คือพื้นที่ชุมชนเมือง

โซนที่ 2 พื้นที่สีเขียว พื้นที่เกษตรกรรม ที่เป็นเกษตรกรรมชนบท พื้นที่นา สวนไร่

โซนที่ 3 พื้นที่ขาวทแยงเขียว คือพื้นที่เกษตรกรรมชนบท อนุรักษ์ชนบทคือกึ่งๆ ไม่ได้เป็นเกษตรกรรมเต็มตัว นอกจากเกษตรกรรมแล้วก็ต้องอนุรักษ์ควบคู่ไปด้วยเพราะว่าอาจจะเป็นพื้นที่ที่มีสภาพแวดล้อม หรือธรรมชาติ

โซนที่ 4 เป็นพื้นที่ป่าไม้ พื้นที่ป่าไม้เป็นพื้นที่สีเขียว เฉพาะของป่าไม้อันนี้เป็นพื้นที่ตามกฎหมายที่เป็นไปตามพะราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ อุทยานแห่งชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พันธุ์พืช ต่างๆ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ต้องสงวนเอาไว้

โซนที่ 5 สุดท้าย เป็นพื้นที่โล่ง เพื่อการรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม อาจจะเป็นพื้นที่น้ำ พื้นที่ชุ่มน้ำ พื้นที่อ่างเก็บน้ำ แม่น้ำ ลำคลองต่างๆ

โดยสรุปผังเมืองรวมจังหวัดมี 5 โซน ผังเมืองรวมเมืองเชียงใหม่ 12 โซน ทว่า องค์กรเอกชนทุกภาคส่วนในจังหวัดเชียงใหม่ กลับไม่ยอมรับที่จะให้มีการประกาศใช้ผังเมืองดังกล่าว ด้วยมองว่าไม่สอดคล้องกับการพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ เรื่องนี้ “ณรงค์  คองประเสริฐ” ประธานคณะกรรมการร่วมภาคเอกชนจังหวัดเชียงใหม่ มีคำตอบผ่าน “โฮมบายเออร์ไกด์”

ทำไมภาคเอกชนหลายภาคส่วนในเชียงใหม่จึงไม่เห็นด้วยกับผังเมืองที่กำลังจะประกาศใช้

เราเห็นว่าปัญหากฎหมายผังเมืองเชียงใหม่ที่จะประกาศใช้ภายในปีนี้ไม่สอดคล้องกับการพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ที่เป็นศูนย์กลางในกลุ่มอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS)   ในตัวกฎหมายไม่รายละเอียดที่เอื้อต่อการพัฒนาเลย ซึ่งผู้ร่างกฎหมายนี้มุ่งเน้นควบคุม (Control) การเติบโตของจังหวัดเชียงใหม่มากเกินไป อย่างเช่นภาคอุตสาหกรรมไม่สามารถตั้งโรงงานในชนบทได้ ทั้งๆที่ใกล้แหล่งวัตถุดิบ แต่โรงงานกลับต้องมาอยู่ในโซนสีชมพูที่เป็นชุมชนเมือง โรงงานแก๊ส ปั๊มน้ำมันห้ามตั้งในเขตเมือง ดูแล้วไม่สอดคล้องกัน เพราะผังเมืองต้องเป็นตัวชี้นำการพัฒนาเมือง ไม่ใช่จำกัดการพัฒนา

มีรายละเอียดสำคัญส่วนไหนที่ไม่สอดคล้องกับการพัฒนา

ผังเมืองฉบับนี้มีข้อบังคับค่อนข้างเยอะ โดยเฉพาะคำจำกัดความต่างๆไม่ค่อยชัดเจนและสอดคล้องกับความเป็นจริง โดยเขตป่าอนุรักษ์ที่มีมากถึงร้อยละ 91.87 มีหลายจุดบริเวณมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ที่รวมอยู่ในนี้ ตลาดต้นพะยอมไปจนถึงถนนวงแหวนรอบสองที่ตัดกับคลองชลประทานข้ามมาสนามบิน ในผังเมืองฉบับใหม่นี้ก็เป็นเขตอนุรักษ์หมด ซึ่งทำพื้นที่จัดสรรได้ค่อนข้างลำบาก บังคับเฉพาะเขตเมืองเท่านั้น

ขณะที่เขตเกษตรอนุรักษ์ไม่สามารถจัดสรรที่ดินเพื่อเป็นที่พักอาศัยได้ ซึ่งอาจทำให้เกิดการกระจุดตัวของชุมชนตามมา เป็นผังเมืองที่ควบคุมมากกว่าพัฒนาเมือง การจำกัดการใช้ที่ดินในบางกรณีก็เป็นการไม่ส่งเสริมการค้าการลงทุน ซื้อที่ดินไปแล้วแต่ไม่สามารถทำอะไรได้ โดยเฉพาะในพื้นที่วงแหวนรอบ 2-3 แต่จำกัดการใช้ที่ดิน และจะสร้างโครงข่ายคมนาคมขึ้นมาเพื่ออะไร นอกจากนี้ยังมีผลกระทบกับการประเมินราคาทรัพย์สินที่จะใช้สำหรับเป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันกับสถาบันการเงิน เมื่อราคาที่ดินถูกประเมินต่ำลงเนื่องจากถูกจำกัดเรื่องการใช้ประโยชน์ในที่ดินที่ให้เป็นพื้นที่การเกษตรเท่านั้น ก็ทำให้ไม่เอื้อต่อการทำสัญญาเงินกู้กับธนาคารด้วย

ส่วนผังเมืองฉบับที่สองคือ ผังเมืองรวมเมืองจังหวัดเชียงใหม่ เป็นการขีดเฉพาะในเขตอำเภอเมือง 430 ตารางกิโลเมตร แบ่งเป็นประเภทหลากสี มีสีเขียว เหลือง แดง มีวงแหวนวงชั้น 1 ชั้น 2 ชั้น 3 รวมทั้งสันกำแพงด้วย รวมทั้งเวียงฝาง เข้มงวดกว่าผังเมืองรวมมาก ซึ่งยังอยู่ในการพิจารณาของคณะกรรมการผังเมืองแห่งชาติ และยังไม่มีกำหนดว่าจะนำมาใช้เมื่อใด

ภาคเอกชนเชียงใหม่จะดำเนินการอย่างไรต่อไป

คณะกรรมการร่วมภาคเอกชนเชียงใหม่ (กกร.) ได้หารือร่วมกันซึ่งเห็นไปในทิศทางเดียวกันว่า กฎหมายผังเมืองเชียงใหม่ไม่สอดคล้องกับการพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ในทุกด้าน ซึ่งได้ข้อสรุปว่าให้ทุกหน่วยงานร่างปัญหาที่เห็นว่าได้รับผลกระทบและรวบรวมให้กับ กกร.เพื่อนำมาพิจารณากลั่นกรองอีกครั้ง ในการนำเสนอให้ระงับประกาศใช้โดยให้พิจารณาผลดีผลเสียใหม่ โดย กกร.จะนำเสนอผ่านกรรมาธิการและให้ลงพื้นที่ภายในเดือนเมษายนเพื่อทำการสอบสวนว่ามีผลกระทบอย่างไร จากนั้นจะนำเสนอปัญหาทั้งหมดต่อภาคการเมือง เพื่อให้มีการสอบสวน ระงับใช้หรือชะลอกฎหมายผังเมืองฉบับนี้ออกไปก่อน ซึ่งเชื่อว่าน่าจะได้รับการพิจารณา ด้วยเพราะกฎหมายผังเมืองนี้ไม่สอดคล้องกับการพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่อย่างแท้จริง