ไขเคล็ดลับ การปลูกมะนาว ปลอดภัยจากสารพิษ
การปลูกมะนาว เหมาะอย่างยิ่งสำหรับบ้านที่พอจะมีพื้นที่ทำสวนครัว เพราะเป็นพืชผักมีประโยชน์หลายอย่างมาก วันนี้มีคำแนะนำในการปลูกมาฝากอย่างละเอียด รับรองว่าอ่านจบแล้วคุณสามารถปลูกได้แน่นอน
1. เตรียมอุปกรณ์
อุปกรณ์ในการเตรียมปลูกมะนาวนั้นประกอบด้วย กระถางปลูก จะเป็นดินเผาหรือพลาสติกก็ได้แล้วแต่สะดวก แต่ต้องมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 15 นิ้วขึ้นไปและต้องมีรูระบายน้ำด้านล่าง สำหรับดิน ให้ใช้ดินร่วนผสมกับมูลสัตว์ ขี้เถ้า หรือกากมะพร้าว และที่สำคัญต้องมีพันธุ์มะนาวเพื่อเตรียมไว้เพื่อปลูก
2. พันธุ์
มะนาวในไทยนั้นมีหลายสายพันธุ์ให้เลือกปลูก แม้รูปลักษณ์ภายนอกนั้นไม่ต่างกันมาก แต่จะต่างกันตรงสรรพคุณ อย่างเช่น บางพันธุ์จะมีรสชาติเปรี้ยวแหลม บางพันธุ์เปรี้ยวอมหวานนิด ๆ หรือบางพันธุ์น้ำน้อย เป็นต้น โดยมะนาวแป้นเป็นสายพันธุ์ที่ปลูกง่ายทนต่อโรค ให้น้ำเยอะ และมีเปลือกบาง จึงนิยมปลูกกันมากที่สุด
3. การปลูก
การปลูกมะนาวนั้นสามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับต้นทุนและเป้าหมายว่าต้องการปลูกเพื่อใช้ในครัวเรือนหรือปลูกเพื่อธุรกิจ
- การปลูกมะนาวด้วยการตอนใบ: สำหรับการปลูกมะนาวด้วยการตอนใบนั้นมีข้อดีคือขยายพันธุ์ได้จำนวนมาก แม้จะว่าพันธุ์ดีอยู่เพียงแค่ต้นเดียวก็ตาม ซึ่งหากมีห้องหมอกพ่นจะช่วยให้มะนาวแตกรากได้ไวกว่าปลูกแบบปกติ ที่สำคัญคือลดอัตราความเสี่ยงที่มะนาวจะตายด้วย
- การปลูกมะนาวด้วยการใช้เมล็ด: สำหรับการปลูกด้วยเพาะเมล็ดไม่ค่อยเป็นที่นิยมมากนั้น เพราะโอกาสที่มะนาวจะกลายพันธุ์มีสูงมาก แต่ข้อดีของการเพาะด้วยเมล็ดคือจะทำให้ต้นและรากมีความแข็งแรงมาก เหมาะที่จะนำต้นตอมาขยายพันธุ์ต่อ
- การปลูกมะนาวด้วยการชำ: วิธีนี้ทำง่ายมากที่สุดคือการตัดชำกิ่งมะนาว ตัดส่วนกิ่งพันธุ์ที่มีสภาพสมบูรณ์มากที่สุด มาชำในสภาพแวดล้อมที่ถ่ายเทได้ดี เพื่อให้เกิดรากและแตกยอดพัฒนาเป็นต้นพันธุ์
4. ขั้นตอนการปลูก
การปลูกต้นมะนาวนั้นมีขั้นตอนไม่มาก เมื่อเตรียมอุปกรณ์ในการปลูกเรียบร้อยแล้ว ต้องมองหาตำแหน่งการปลูกที่เหมาะสมด้วย นั่นคือต้องเป็นสถานที่โปร่งโล่งและมีแสงแดดเข้าถึง
ขั้นตอนที่ 1: เมื่อได้ที่เหมาะสมแล้ว ให้นำดินมาผสมกับแกลบหรือเศษใบไม้แห้ง โดยให้นำใส่ปิดหน้าดินหรือประมาณ 1 ใน 3 ของกระถาง
ขั้นตอนที่ 2: นำพันธุ์มะนาวที่เตรียมไว้มาใส่ลงในกระถาง จากนั้นเติมดินให้อยู่ประมาณครึ่งกระถาง แล้วรดน้ำให้ทั่วหน้าดิน
ขั้นตอนที่ 3: นำแกลบ กาบมะพร้าว หรือเศษใบไม้ นำมากลบบริเวณโคนต้นเพื่อรักษาดินให้คงความชุ่มชื่นไว้ได้นานขึ้น
5. ลงดิน
สำหรับวิธีการปลูกแบบลงดินในระยะประชิดนั้น จะต้องใช้กิ่งพันธุ์มะนาวที่อยู่ในสภาพสมบูรณ์ปราศจากโรค เพื่อนำมาปักชำในการเพาะ เริ่มต้นจากการชำลงในถุงดินที่ผสมแกลบและขุยมะพร้าวไว้แล้ว จากนั้นดูแลตามปกติด้วยการรดน้ำ
เมื่อมะนาวที่เราปลูกเริ่มมีรากงอกออกมาจึงค่อยย้ายต้นไปปลูกลงในหลุมดินขนาด 50x50 เซนติเมตร ลึกประมาณ 30 เซนติเมตร ซึ่งดินต้องมีความร่วนซุยและต้องหาปุ๋ยคอกมารองก้นหลุมไว้ด้วย เพื่อให้ต้นกล้าแข็งแรงมากขึ้น
จากนั้นควรมีไม้หลักมาปักเอาไว้และผูกเข้ากับต้นกล้าของมะนาวเพื่อไม่ให้ไหวเอนไปตามลม ที่สำคัญควรดูตำแหน่งการปลูกให้เหมาะสม เนื่องจากเป็นการปลูกลงดินจึงควรปลูกให้ห่างจากทางเดินเพื่อไม่ได้เกิดน้ำท่วมขัง
6. พื้นที่จำกัด
สำหรับการปลูกในกระถางนั้นเหมาะกับการใช้เมล็ดเพาะปลูก ให้นำเมล็ดที่อยู่ในสภาพสมบูรณ์โดยเลือกจากมะนาวผลสวยที่สุด นำเมล็ดมาล้างน้ำให้สะอาดจากนั้นนำไปตากให้แห้งด้วยแดดอ่อน ๆ เพื่อเป็นการฆ่าเชื้อ จากนั้นค่อยนำเมล็ดไปแช่น้ำเย็นทิ้งไว้ 1 คืน รุ่งเช้าหากระดาษทิชชูมาห่อแล้วนำใส่กล่องที่มีฝาปิด พรมน้ำให้กระดาษชุ่มอยู่เสมอ โดยรากจะงอกออกมาใน 2–3 วัน
เมื่อรากงอกแล้วให้นำเมล็ดลงปลูกในกระถางที่ผสมดินกับปุ๋ยคอกด้วยอัตราส่วนที่เท่ากัน รดน้ำเป็นประจำให้หน้าดินเปียกแต่ระวังอย่าให้แฉะจนเกินไป นำกระถางไปตั้งไว้ในที่ที่แสงแดดส่องถึงต้นมะนาวก็จะค่อย ๆ เติบโต
7. ปลูกในโอ่ง
เป็นอีกทางเลือกสำหรับบ้านที่มีพื้นที่น้อยแต่อยากปลูกมะนาวไว้ใช้ในครัวเรือน ข้อดีของการปลูกไว้ในโอ่งคือดูแลง่าย เริ่มต้นด้วยการชำกิ่งพันธุ์ลงในถุงดำเพื่อให้รากมีความแข็งแรง จากนั้นให้ใช้เข่งพลาสติกขนาดประมาณ 14 นิ้ว ให้นำมาเจาะรูระบายแล้ววางไว้ใต้โอ่ง แล้วใส่ดินผสมปุ๋ยคอกลงไปประมาณ 1 ใน 3 ส่วน จากนั้นย้ายต้นมะนาวที่เพาะไว้ในถุงดำลงในดินที่เตรียมไว้ กลบดินด้วยแกลบหรือกาบมะพร้าวจากนั้นรดน้ำเป็นประจำ ต้นก็จะเติบโตแข็งแรง
8. เคล็ดลับ
สำหรับคนที่อยากปลูกมะนาวให้ได้ผลผลิตทั้งปี แนะนำให้ปลูกในบ่อซีเมนต์ ให้เตรียมกิ่งพันธุ์ที่อยู่ในสภาพสมบูรณ์มาชำลงในถุงดินที่ผสมแกลบในปริมาณที่พอเหมาะเพาะให้รากมีความแข็งแร' ระหว่างที่เราเพาะต้นกล้านั้น ให้เตรียมส่วนพื้นที่ปลูกด้วยการทำบ่อซีเมนต์ขึ้นมา โดยขนาดที่นิยมกันคือ 80x40 เซนติเมตร และต้องรองก้นบ่อด้วยฝาซีเมนต์ขนาด 100 เซนติเมตรซึ่งจะเป็นฐานรองได้พอดี
เตรียมดินที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุผสมปุ๋ยคอกในอัตราส่วนเท่ากันมาเทลงในบ่อ เติมแกลบลงไปเล็กน้อยเพื่อให้ดินมีความร่วนซุยขึ้น เมื่อรากพันธุ์มะนาวพร้อมปลูกให้ย้ายจากถุงดำมาลงในบ่อซีเมนต์ได้ทันที กลบดินตรงส่วนโคนให้แน่นเพื่อให้ต้นไม้แข็งแรงและหากบริเวณที่ปลูกมีลมแรงก็ให้ใช้ไม้หลักยึด สำหรับการปลูกในบ่อนั้นปลูกได้ตลอดทั้งปี แม้เป็นช่วงนอกฤดูก็ยังให้ผลผลิตที่ดี
9. ภาชนะอื่นๆ
ที่จริงแล้วมะนาวสามารถปลูกได้ในหลากหลายภาชนะมาก ไม่จำเป็นต้องปลูกลงดินเพียงอย่างเดียว หากไม่สะดวกก็สามารถหาภาชนะที่เหมาะสม หรือนำสิ่งที่มีอยู่ในบ้านมาใช้ได้โดยที่ไม่ต้องเสียเงินซื้อใหม่ โดยอาจจะเป็นยางรถยนต์เก่าก็ได้เช่นกัน
สำหรับวิธีการปลูกก็จะคล้าย ๆ กับวิธีอื่น นั่นคือเพาะชำต้นกล้าในถุงดินให้รากงอกและแข็งแรงเสียก่อน ค่อยนำมาปักลงบนภาชนะที่เตรียมไว้ และกลบหน้าดินด้วยแกลบหรือกาบมะพร้าว รดน้ำเหมือนกับการปลูกด้วยวิธีอื่น ๆ
10. ไม่ง้อดิน
เป็นอีกทางเลือกสำหรับคนที่อยากปลูกมะนาวแต่ไม่สะดวกในการปลูกลงดิน วิธีนี้มีจุดเด่นคือช่วยป้องกันเชื้อราได้ดีมากและดูแลง่ายเหมาะกับคนไม่ค่อยมีเวลา วิธีปลูกคือ ให้นำขุยมะพร้าว แกลบ รวมถึงมูลสัตว์มาผสมในส่วนที่เท่า ๆ กัน หากมีสารปรับสภาพดินอย่าง โดโลไมด์ ให้ใช้ประมาณ 1 กำมือลงในดิน ใส่พันธุ์มะนาวในภาชนะที่เตรียมไว้แล้วกดให้แน่น จากนั้นนำเศษใบไม้แห้งมากลบอีกชั้นเพื่อให้ดูดซับน้ำได้ดีขึ้น
11. ปลูกในน้ำ
การปลูกมะนาวในน้ำมีข้อดีคือไม่ใช้พื้นที่มากและได้ผลผลิตตลอดทั้งปีคล้ายการปลูกนอกฤดูกาล
เริ่มต้นจากการนำกระถางพลาสติกขนาดพอเหมาะมาเจาะรูไว้รอบ ๆ นำต้นมะนาวที่เพาะรากแล้วมาปลูกลงในกระถางที่รองด้วยขุยมะพร้าวให้หนาสักประมาณ 5–10 เซนติเมตรเติมดินผสมปุ๋ยคอกลงไปประมาณครึ่งกระถาง นำต้นมะนาวลงไปวางตามด้วยขุยมะพร้าวกดให้แน่น เมื่อส่วนปลูกพร้อมแล้วก็มาเตรียมถังเพื่อปลูก ให้เจาะรูฝาถังน้ำที่มีขนาดเท่ากับกระถาง ผสมน้ำเปล่าในอัตราส่วน 20 ลิตรกับน้ำหมักชีวภาพ 10 ลิตร รดไปที่ต้นมะนาว
จากนั้นย้ายไปไว้ในพื้นที่ร่ม หมั่นเปลี่ยนน้ำในถังและเปลี่ยนปุ๋ยทุก 3 เดือน เมื่อผ่าน 3 เดือนแรกไปแล้วให้นำผ้ายางสีดำมาคลุมไว้ 20 วัน เพื่อให้ได้ผลผลิตตลอดทั้งปี
12. อาหาร
มะนาวเป็นพืชที่ต้องการสารอาหารในการเติบโต ฉะนั้นในปุ๋ยควรมีธาตุอาหารกลุ่มประเภทมหาธาตุหรือจุลธาตุเพราะมีความสำคัญในการงอกเงย แต่ต้องใส่ในปริมาณที่เหมาะสม หากเยอะเกินไปอาจจะทำให้ต้นมะนาวตายได้ และอย่าลืมรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ เท่านี้ต้นมะนาวก็จะเติบโตอย่างสมบูรณ์
13. การดูแล
สุขภาพของต้นมะนาวนั้นก็ไม่ต่างจากร่างกายมนุษย์ย่อมต้องการการดูแล สำหรับการป้องกันโรคให้กับต้นมะนาวนั้นควรใช้ปุ๋ยหมักเป็นหลักและควรโรยห่างจากโคนต้น หมั่นรดน้ำเป็นประจำวันเว้นวัน และคอยสังเกตใบส่วนใหญ่ว่าเหลืองหรือมีปัญหาหรือไม่
เราสามารถใช้ยาฆ่าเชื้อโรคเชื้อรานาน ๆ ครั้งก็เพียงพอต่อการดูแล อย่าพยายามใส่ยาฆ่าแมลงมากเกินไป เพราะจะมีผลต่อลูกมะนาว เมื่อนำมารับประทานก็จะได้รับสารปนเปื้อนไปด้วย
14. ผลนอกฤดู
มะนาวเป็นพืชพันธุ์ที่สามารถออกผลนอกฤดูกาลได้หากได้รับการดูแลอย่างถูกต้องด้วยการตัดแต่งกิ่งมะนาวมาเพาะชำ ที่สำคัญคือจะต้องวางต้นมะนาวในที่ที่แสงแดดเข้าถึงได้ตลอดทั้งวันด้วย การตัดกิ่งใบควรทำเมื่อลงมือปลูกไปแล้ว 8-10 เดือน ให้ตัดกิ่งที่มีโรคและกิ่งที่ติดออกรวมถึงผลออกให้หมด และงดรดน้ำไปประมาณ 1–10 วัน ในระหว่างนี้ใบอาจเหี่ยวและร่วงถือเป็นเรื่องปกติ เมื่อผ่านพ้นไปแล้วให้ใส่ปุ๋ยรอบ ๆ กระถางและรดน้ำให้ชุ่ม พอผ่านไป 15 วันมะนาวจะเริ่มแตกใบอ่อนอีกครั้ง จะเป็นแบบนี้วนไปเรื่อย ๆ ตลอดทั้งปี โดยจะออกดอกทุก ๆ 4 เดือน
15. ออกผล
มะนาวเป็นพืชที่ปลูกไม่ยากและออกดอกไว้มาก เติบโตได้ดีในทุกพื้นที่จึงเป็นที่นิยม มะนาวจะออกผลทุก ๆ 4 เดือน ออกมากออกน้อยขึ้นอยู่กับการดูแลด้วย หากว่าปลูกแบบครัวเรือนจะมีโอกาสเติบโตได้ดีกว่า
สำหรับ การปลูกมะนาว นั้นเป็นเรื่องที่ไม่ยาก และมีหลากหลายวิธีให้เลือก เหมาะสำหรับปลูกแบบครัวเรือนและทำเป็นธุรกิจ โดยการปลูกในแต่ละวิธีนั้นจะแตกต่างกันเล็กน้อย สามารถเลือกปลูกได้ตามสะดวก